Van slechts één van de 22 Boeing 747-400’s waarin KLM dertig jaar passagiers naar intercontinentale bestemmingen vloog kan met recht worden gezegd dat zij met pensioen is gestuurd. Wel moest zij haar blauwe jasje uittrekken. En omdat zij haar rustplaats onmogelijk op eigen kracht kon bereiken, werd het nog een hele klus om haar daar te krijgen. Ze is er alweer even en verkeert tot 5 januari aanstaande in heuse winterse sferen.
KLM-tijd
Op 23 mei 1989 maakte ze haar allereerste vlucht, op 20 juni volgde haar inschrijving als PH-BFB en ging het richting Schiphol met haar waar ze een dag later aankwam. Nadat ze op haar thuishaven was gereedgemaakt voor de taak die haar wachtte, werd ze op 1 juli door negen Thaise monniken gedoopt. De heer Suchinda Yongsunthon, op dat moment de Thaise ambassadeur in Nederland, woonde deze ceremonie bij.
© Rob Bogaerts / Anefo, CC0, via Wikimedia Commons
Anderhalf jaar later, op 5 april 1991, zegende een Boeddhistische monnik de machine onder leiding van Bangkoks gouverneur Shamlong Srimwang, na haar eerste landing in de stad waarvan zij de naam droeg. Er ging een kwart eeuw overheen voor zij opnieuw iets bijzonders beleefde: enkele vogels kruisten haar pad toen zij op 24 april 2016 vanaf haar thuishaven richting New York vertrok. Uit veiligheidsoverwegingen maakte ze rechtsomkeert. Een week was ze uit de roulatie. Op 7 november in datzelfde jaar faseerde KLM haar oudste zusje uit, de PH-BFA. Vanaf dat moment was ze officieel de oudste nog in dienst zijnde Boeing 747-400 ter wereld. Dat record behield ze totdat ze op 26 november 2018 terugkwam uit Los Angeles van haar allerlaatste reguliere vlucht ooit.
© Alf van Beem, CC0, via Wikimedia Commons
KLM-jas ingeruild voor Corendon-jas
De week daarop koos de Jumbo nog één keer vanaf haar thuishaven het luchtruim om haar KLM-jas in te ruilen voor eentje van Corendon. Voor haar soort absoluut heel speciaal omdat zij de eerste en ook de enige 747 zal zijn in het wit met rode kleurenschema van het Turks-Nederlandse bedrijf. Op 14 december kwam ze terug uit Rome, van buiten op en top Corendon, van binnen nog helemaal KLM. Na haar allerlaatste landing ooit ging het richting Schiphol Oost met haar waar haar motoren eraf gingen en allerlei nog waardevolle apparatuur eruit, zoals de APU, brandstofpompen, remmen, drive-units en airconditioning. De doorhaling van haar inschrijving als PH-BFB werd op 9 januari 2019 een feit. Haar vliegende leven zat erop, na 18.058 starts en op de kop af 134.546 uur in de lucht te hebben gehangen.
Monsterproject
Corendon moest bij 22 instanties vergunningen aanvragen alvorens de verhuizing van de ex-BFB kon beginnen. Op 5 februari 2019 was het zo ver. In de Skybar 747 van het Corendon Village Hotel, Badhoevedorp, was het een drukte van jewelste. Behalve journalisten hadden ook luchtvaartfans de kans gekregen zich aan te melden om “Project 747” van dichtbij mee te beleven. ‘Een monsterproject’, zo noemde Gunay Uslu het. Daarmee maakte de directeur van Corendon bepaald geen understatement want een Boeing 747 krijg je niet zomaar even in je achtertuin. Het vliegtuig moest eerst acht kilometer over het luchthaventerrein van Schiphol worden getransporteerd en daarna nog 4,5 kilometer door akkerland. Normaal gesproken weegt een 747-400 schoon aan de haak 183.500 kilo. Ontdaan van haar motoren en diverse onderdelen was de ex-BFB nog altijd goed voor 160.000 kilo. De trailer, een zogenaamde een Self-Propelled Modular Transporter (SPMT), waarmee zwaar transportspecialist Mammoet de Jumbo vervoerde, woog nog meer: 200.000 kilo. De SPMT was opgebouwd uit 24 modules waarbij het gewicht van de 747 over 192 wielen werd verdeeld. Om te voorkomen dat het geheel zou wegzakken in de drassige akkergrond, werd een speciale weg aangelegd bestaande uit 21.000 metalen rijplaten van 1.500 kilo per stuk.
Het totale gewicht van de SPMT met de Jumbo vormde echter niet de grootste uitdaging van dit monsterproject. Het ingeschakelde transportbedrijf Mammoet vervoerde wel zwaardere lasten. Olieplatforms bijvoorbeeld. De breedte van het enorme vliegtuig legde hier juist het gewicht in de schaal wat betreft de moeilijkheidsgraad. Er kwamen ook nog andere hindernissen om de hoek kijken. Maar liefst achttien bochten moesten worden genomen, waarvan de eerste zeven op het terrein van Schiphol. Om over de zeventien sloten die zich in het akkerland bevinden heen te kunnen, werden er tijdelijke bruggen aangelegd. En dan was er ook nog de A9 waar de ex-BFB in eerdere tijden binnen enkele seconden overheen vloog. Nu moest die snelweg tijdelijk worden gesloten om haar eroverheen te krijgen.
Nog nooit eerder in de wereldgeschiedenis was de verplaatsing van een vliegtuig op deze manier voorgekomen. 747’s als de PH-BUK en de D-ABYM zijn immers zonder vleugels, staart en stabilo getransporteerd naar de plaatsen waar ze tentoongesteld staan.
Vijf kilometer per uur
Samen met haar broer Atilay, oprichter van Corendon, en Arthur van Dijk, Commissaris van de Koning van de provincie Noord-Holland, zette Gunay Uslu met een druk op de rode knop het transport van de enige Corendon-747 in gang. Terwijl de verlichting in de Jumbo Jet aansprong en de SPMT in beweging kwam, dwarrelde confetti neer op de hoofden van de aanwezigen.
© Lieneke Koornstra
Na dit feestelijke begin van “Project 747” verliet het hele gezelschap de Skybar 747 om zich met een pendelbus te laten vervoeren naar een in het akkerland ingerichte spottersplek. Foto- en filmapparatuur werd snel op de beste plekken geïnstalleerd, zoals tassen op stoelen in vergaderzalen en badlakens op het strand om impliciet duidelijk te maken dat een ander daar geen recht van zijn heeft. Pech voor mensen die met een latere pendelbus aankwamen. Uiteindelijk moest iedereen geduld hebben, heel veel geduld eer de SPMT met daarop de ex-BFB opdoemde. Met een snelheid van vijf kilometer per uur bewoog het geheel zich voort door de nacht en het akkerland, op afstand bestuurd door mensen van Mammoet die ernaast liepen. Zoals de buurman zijn caravan met behulp van een afstandsbediening makkelijk in iedere richting verplaatst, zo bestuurden zij de powerpacks, elk met een vermogen van 390kW, goed voor 1000 pk, om de hydraulische pompen in de modules aan te drijven. Op hun beurt zorgden die pompen voor de voortbeweging, sturing en ascompensatie van de SPMT.
Eerst nog een andere tuin
In voorbereiding op de oversteek van de rijksweg A9 kon het vervoer van de Corendon 747 niet meteen de volgende avond worden voortgezet. Vandaar dat het rood-witte vliegtuig eerst nog een andere tuin aandeed dan die bij het Corendonhotel. Uiteraard was dat van tevoren overlegd met Yvonne van Koot, maar het was toch een enorme verrassing voor haar toen ze ’s ochtends bij het openmaken van de gordijnen het toestel zag staan. Tot 9 februari kon ze van het bijzondere uitzicht genieten, daarna ging het weer verder met het bijzondere vervoer, nu de A9 over. Richting Alkmaar was de weg afgesloten, in tegengestelde richting waren twee van de drie rijstroken dicht. Op de nog geopende rijstrook was een snelheidsbeperking van kracht. Aan het afgesloten deel van de snelweg waren behalve enkele lantaarnpalen ook vangrails weggehaald. Direct nadat de verkeersstroom op het nog open zijnde weggedeelte tot stilstand was gemaand, moest de vangrail er aan die kant eveneens voor korte tijd aan geloven. Stapvoets kwam het witte vliegtuig met de rode staart in beweging. De man met de afstandsbediening ging eraan vooraf, zoals een dirigent tijdens een optocht van de plaatselijke fanfare.
Een kindje erbij
In een kwartier moest de oversteek van de A9 worden gemaakt. Voor de vele toeschouwers kon het niet lang genoeg duren. De ene minuut leverde een nog spectaculairdere foto op dan de volgende. Langzaam hobbelde het vliegtuig het weiland in tussen de A9 en de Schipholweg, waar het opnieuw kwam te overnachten. Corendon-baas Atilay Uslu was er zeer over te spreken. ‘Afgelopen dinsdag dacht ik, waar ben ik aan begonnen?’, zei hij. ‘Ik had dit nooit moeten doen. Wat hebben we alle ambtenaren ook aangedaan? Maar als ik nu naar de neus van het vliegtuig kijk denk ik toch: ik heb er een kindje bij.’ En dat uitgerekend op een datum waarop het precies vijftig jaar geleden was dat de allereerst gebouwde Boeing 747, het prototype, voor het eerst het luchtruim koos. Uslu geloofde er in eerste instantie niet in dat het mogelijk was om de Boeing 747 in de tuin van het hotel in Badhoevedorp te krijgen. ‘Ik dacht: het gaat toch niet lukken.’
57 keer steken
Op 11 februari werd de laatste horde genomen, beginnend met de oversteek van de Schipholweg. Dit schouwspel trok minder aandacht dan de passage van de A9 maar was opnieuw goed voor fraai beeldmateriaal. Almaar voorthobbelend kwam haar nieuwe thuishaven voor de ex-BFB in zicht. Ze moest er achteruit in, wat betekende dat de 64,9 meter brede en 70,66 meter lange Jumbo negentig graden moest worden gedraaid. Het inparkeren van een auto op een krappe parkeerplaats kan al het nodige manoeuvreerwerk inhouden, laat staan als het om een groot verkeersvliegtuig in een kleine hoteltuin gaat. Na 57 keer steken stond de machine op de plek waar haar nieuwe eigenaar haar wilde hebben. Hij had voor deze gelegenheid zelf een kamer geboekt in zijn hotel, met uitzicht op de plek waar, als alles volgens plan zou verlopen, de neus van de Boeing voor het raam zou komen te staan. ‘Toen ik vanochtend de gordijnen opende zag ik haar in volle glorie staan’, zei hij. ‘Ik realiseerde me dat na maandenlange voorbereiding het ons echt is gelukt om het toestel met veel pas- en meetwerk op haar uiteindelijke plek te krijgen. Daar word je wel even stil van.’ Hij sprak zijn dank uit voor de medewerking van de gemeente Haarlemmermeer, de overheidsinstanties, de diverse bedrijven en de eigen medewerkers, zonder wie de stunt nooit gelukt was. Over de exacte kosten wilde hij zich niet uitlaten, maar ‘een aantal miljoenen’ heeft het zeker gekost. ‘Wie A zegt, moet ook B zeggen. We komen ons woord na’, stelde Uslu en herhaalde nog maar eens: ‘Commercieel gezien had ik het nooit moeten doen.”
Zo goed als origineel
Om de Corendon-747 veilig op haar plek te houden, werd zij algauw na haar aankomst op 1,5 meter hoge stalen sokkels van in totaal vijftien ton staal gehesen en vastgezet. Onder het geheel bevinden zich zware betonplaten die berekend zijn op het enorme gewicht. Haar lege cowlings zijn inmiddels voorzien van dummy rotors die er heel redelijk uitzien. Een daarvan is weg voor reparatie. Van binnen is de Jumbo nog zo goed als origineel. De passagiersstoelen zitten er nog allemaal in. In de cockpit zijn op diverse panelen instrumentenstickers geplakt. Omdat Corendon als gevolg van de coronacrisis het hotelconcept omzette naar All Inclusive, inclusief een gratis tour door de Boeing, is er nog niets gerealiseerd van het aanvankelijke plan om de machine in te richten met een vergaderruimte, een bar, een foto-expositie en een “experience” waar bezoekers een 5D-ervaring kunnen beleven van een vlucht. Momenteel wordt nagedacht over toekomstige mogelijkheden, van een definitieve beslissing is nog geen sprake. Wat er ook van komt, een van de KLM-747-400’s is bewaard gebleven en zelf behoor ik tot de groep die daar oprecht blij om is.
© Lieneke Koornstra
Een krabbelijsbaantje onder haar vleugels
Om het vliegtuig heen herinnert niets aan haar omgeving van weleer, de Jumbo lijkt te zijn verdwaald. Omgeven door struiken en zitjes in plaats van door landingslichten, en onder haar vleugels geen asfalt met gele belijning en instructiemarkeringen in witte letters op een rode achtergrond maar een tijdelijk krabbelijsbaantje van 338m2 waar iedereen welkom is om te komen schaatsen. Dat kan tot 5 januari a.s. van maandag tot en met vrijdag van 13:00 uur tot 17:00 uur en in het weekend van 09:00 uur tot 17:00 uur.
© Corendon
Verschillend
,_The_Netherlands,_16may2014,_pic5.JPG){kind=link}