Op Facebook circuleren diverse KLM-gerelateerde groepen, waaronder KLM Crew, uitsluitend toegankelijk voor vliegende KLM’ers. ‘Een digitale crewroom, onze online bedrijfskantine’, aldus Claudia Hofman en Renata Beck, samenstellers van de uitgave “Hebben wij nou ooit gevlogen?”
In die groep wordt niet alleen ‘gelachen, geïnformeerd, gediscussieerd en af en toe het blauwe hart gelucht’, ook kwam herhaaldelijk het idee voorbij de vele anekdotes en verhalen van collega’s te bundelen. Toen de Facebook-groep in 2020 tien jaar bestond en de coronacrisis uitbrak, ontstond bij de beide Cabin Attendants de behoefte ‘iets vrolijks voor collega’s te creëren, als tastbare herinnering aan het verleden, “die goeie ouwe tijd”’.
Vissenkom en rode kleedjes
Die bundeling is er nu, opgedragen aan ‘iedereen van wie het hart sneller gaat kloppen bij het zien van een vliegtuig in de lucht; die warme gevoelens heeft voor de luchtvaart, onze baan en ons routeleven; die het verleden koestert, het heden accepteert en de toekomst vertrouwt.’ Zowel de titel als de kaft nodigen uit om de uitgave in te zien. De lay-out is superleuk, met diverse cartoons van Rein Valk.
De inhoud bestaat uit zeven hoofdstukken. Dat hierbij in een drietal gevallen voor een Engelse titel is gekozen laat onverlet dat de teksten stuk voor stuk in het Nederlands zijn geschreven. Voor het goede begrip van een aantal woorden moet je wel een kenner zijn. Daar kwam Claudia zelf ook achter toen ze haar eerste intercontinentale vlucht maakte. Het gaat daarbij niet alleen om woorden als wasten en tidbits, maar ook om begrippen als vissenkom en rode kleedjes.
Oprechte excuses
De teksten lezen vlot weg en zijn goed voor een lach en een traan. Die lach verschijnt vooral bij het tweede en het vijfde hoofdstuk in de subhoofdstukjes Best gênant en Flamboyante flaters. Hilarisch zijn de momenten waarop iemand niet weet wie hij of zij voor zich heeft. Dat overkwam onder anderen Machteld A. Het was in de tijd dat passagiers nog tijdens de vlucht een kijkje in de cockpit konden nemen. Om te voorkomen dat het er te druk werd moesten ze na enige tijd weer worden teruggestuurd naar hun plaats. Zowel voor als tijdens de start zat er een passagier in de cockpit en drie kwartier later zat hij er nog. Machteld vroeg de cockpitcrew of ze hem zou meenemen. ‘Eh… ja, als jij dat wilt?’, reageerde de gezagvoerder.
Buiten de cockpit vroeg de man: ‘Stond ik u in de weg?’ Machteld: ‘Nee hoor, maar u kunt niet zo lang in de cockpit blijven, dus als u weer naar uw plaats zou willen gaan, graag.’ Kort daarna werd ze aangesproken door een boze purser die haar vroeg waar ze mee bezig was. Ze snapte er niets van. Gelukkig voor Machteld diende de weggestuurde man zich weer aan. ‘Mevrouw, mijn oprechte excuses dat ik mij niet aan u heb voorgesteld. Mijn naam is Sergio Orlandini.’ Tja, daar sta je dan met je goeie gedrag.
Eigen sprookje
Tranen kreeg ik in mijn ogen toen ik het subhoofdstukje Papa op 4J las, waarin Erica van Dam ineens haar overleden vader terugzag in een van de passagiers bij haar aan boord. ‘Op een gegeven moment stond ik naast hem. Ik kon hem bijna aanraken. Dezelfde vorm van het gezicht, de grijze donzige haartjes op de verder kale bol, de grijze vaderlijke snor, de vriendelijke pretogen. Ik schonk een glas wijn voor de buurpassagier per ongeluk te vol in. Het rode spul liep over mijn hand, waardoor ik wakker schrok uit mijn gemijmer. (…) Het verbaasde me dat ik me vannacht als een klein kind liet meevoeren in mijn eigen sprookje. Alsof me net verteld was dat Sinterklaas niet bestond, maar mijn brein me iets anders vertelde nu ik zo vlak naast de Sint stond.’ Aan het eind van de vlucht besluit Erica eerlijk te zijn en het echtpaar te vertellen over die opvallende gelijkenis. Het leidt tot een onvergetelijke ontmoeting die de gebeurtenis ook tot een pareltje voor de lezer maakt.
Versnelde hartslag
Dat is de volgende tekst over het tafeltje dat met enige regelmaat in het Bemanningencentrum staat eveneens. ‘Als ik zo’n tafeltje vanuit de verte al zie’, schrijft Renata Beck, ‘maar nog niet weet om wie het gaat, voel ik mijn hartslag en ademhaling versnellen. Eigenlijk wil ik niet kijken, en gewoon voorbijlopen. Voor een vlucht ben ik gehaast en na een vlucht enigszins labiel van vermoeidheid. Ik wil het gewoon niet. De schok als ik op die foto een bekend gezicht zie. Iemand met wie ik een mooie reis had, een fijn gesprek of een dolkomische avond. (…) De lichte opluchting als het iemand is die ik niet ken veroorzaakt een vreemd soort schuldgevoel. Schuldgevoel omdat natuurlijk het overlijden van elke collega afschuwelijk is.’ En dan staat er dat tafeltje voor die collega met wie Renata al sinds de vorige eeuw contact had, een echte KLM-vriend. Het relaas liet mij niet onberoerd. Onmogelijk kon ik zomaar even doorbladeren naar het volgende hoofdstuk.
Jetlag-loze nacht
Bij het subhoofdstukje Koffer-race in Bangkok liepen er bij mij ook tranen over de wangen, nu van het lachen. Robert van Sloten verhaalt er smakelijk in over een bijzonder gebruik van de Samsonite-koffers, type ‘Oyster’, waarmee KLM haar bemanningen sinds jaar en dag uitrust. ‘Zoals de naam Oester al doet vermoeden blijkt dit model letterlijk waterdicht en blijft daardoor prachtig drijven, bijvoorbeeld in een hotelzwembad’, schrijft Robert. ‘Zo ontstond het idee van de koffer-race. Voor deze opmerkelijke vrijetijdsbesteding moest een zwembad wel aan een aantal criteria voldoen. Zo moest het bad rechthoekig zijn en niet te breed, maar bovenal: zonder andere hotelgasten. Baan Thara (decennialang ons hotel in Bangkok) had zo’n zwembad, en daar onderging ik mijn eerste training in deze tak van sport. De clou was om lopend over de drijvende koffers de overkant van het zwembad te bereiken. Uiteraard een bijna ondoenlijke opgave, die leidde tot hilarische taferelen.’ De manier waarop Robert zijn ervaringen op dit gebied beschrijft laat aan de verbeelding niets te wensen over. Mooie bijkomstigheid van dit komische tijdverdrijf? ‘De zekerheid van een jetlag-loze nacht’, aldus Robert.
Gevangenisgevoel
Een schril contrast met de tijden waarin de Boeing 747-Classic nog het paradepaardje van KLM was vormt de periode vanaf maart 2020 toen corona de wereld, het leven en de luchtvaart veranderde. ‘We moesten een verklaring ondertekenen dat we onze kamer niet zouden verlaten op straffe van drie à zeven jaar gevangenis’, bericht Renata. ‘Twintig uren eenzame opsluiting zouden volgen. Een sleutel kregen we niet, wat het gevangenisgevoel compleet maakte.’ Op een andere plek schrijft ze over het voorzichtige contact met de passagiers, het onherkenbaar zijn door beschermende kleding en gezichtsbedekking, de duizenden collega’s die het bedrijf verlieten. Ik lees afscheidsbrieven van enkelen. ‘Ik had mijn afscheid anders voorgesteld’, geeft Lindy Canter te kennen, ‘maar soms lopen de dingen anders dan volgens plan.’ Ze haalt een flinke trits herinneringen op die een verademing zijn in de verslaglegging over al die benauwende corona-ellende. Die aandacht voor het corona-tijdperk had wel wat minder gekund, al laat die zich goed begrijpen gezien de enorme impact die de pandemie op de luchtvaart heeft gekregen en daarmee ook op KLM.
Bestellen
De uitgave smaakt naar meer. Wat mij betreft had het aantal bladzijden zeker wel het dubbele mogen zijn. De prijs is geheel in verhouding. Sympathiek is dat de netto-opbrengst naar een drietal goede doelen gaat: de Stichting MS Research, de LINDA foundation en het Nationaal Ouderenfonds.
Claudia Hofman & Renata Beck | “Hebben wij nou ooit gevlogen?”
Paperback | 148 pagina’s | Illustraties van Rein Valk | Fotografie Martine Klijn &
Leon Verberkt | Vormgeving Jolijn van Zanten
Drukkerij Optima Grafische Communicatie B.V. | 2022
€ 9,95 exclusief € 4,50 verzendkosten | Te bestellen via webshop
Verschillend
