Rusland viel vanochtend verschillende steden in Oekraïne aan. Up in the Sky houdt in dit liveblog de ontwikkelingen bij.
Donderdagochtend vonden meerdere explosies en beschietingen plaats in verschillende Oekraïense steden. Het zou gaan om Charkov, Kiev, Kramatorsk en Odessa. In de eerste twee steden zijn naar verluidt militaire doelen aangevallen. De Russische president Poetin gaf aan de ‘bedreigingen van Oekraïne’ niet langer te tolereren en besloot tot een inval. Dat liet hij weten in een onverwachte toespraak, die mogelijk al eerder opgenomen was.
LIVEBLOG
Maandag, 10:35 uur: Boodschap achtergelaten in Antonov AN-124
De bemanning van een Antonov AN-124 hebben een tekst geplaatst in een van de toestellen op Hostomel Airport (Kiev). Op een wand staat: “Russian warship, go, f**k yourself” (vertaald: “Russisch oorlogsschip, rot op”). Vorige week riepen Oekraïense verdedigers van Slangeneiland (westen van de Krim) naar een naderend Russisch oorlogsschip een soortgelijke boodschap. Mogelijk liep dat fataal af voor de Oekraïners, hoewel geruchten de ronde doen dat ze nog leven.
Zondag, 12:30 uur: Nederland kondigt sluiting luchtruim aan, vandaag Europees overleg
Nederland sluit vanavond het luchtruim voor Russische vliegtuigen. Dat maakte minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers bekend. Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken overlegt vanavond met zijn Europese collega’s. “Daarin zullen we het hebben over het verder uitsluiten van de Russen in het betalingsverkeer Swift, maar ook zal het bijvoorbeeld gaan over het sluiten van het luchtruim”, aldus Hoekstra.
Zondag, 12:00 uur: België sluit luchtruim ook
Zondag, 11:15 uur: Ook Finland en Roemenië sluiten luchtruim voor Russen
“Finland, dat een 1300 kilometer lange grens deelt met Rusland, treft voorbereidingen om zijn luchtruim te sluiten voor Russische vluchten,” schreef de Finse minister van Transport Timo Harakka op Twitter. Roemenië stelt een soortgelijk verbod in, maar maakt een uitzondering voor noodvluchten en humanitaire hulp.
Zondag, 11:00 uur: Duitsland sluit luchtruim voor Russische vliegtuigen
In navolging van een aantal andere Europese landen heeft ook Duitsland besloten het luchtruim te sluiten voor Russische vliegtuigen. Dat maakte minister voor Transport Volker Wissing zaterdagavond bekend. Eerder op de avond kondigde Lufthansa al aan net als KLM de komende week niet naar of over Rusland te vliegen.
Zaterdag, 22:15 uur: KLM stopt samenwerking met Aeroflot, mijdt Russisch luchtruim
Net als Delta stopt KLM de samenwerking met de Russische maatschappij Aeroflot. De twee maatschappijen zijn binnen SkyTeam met een codeshare-overeenkomst met elkaar verbonden. Ook heeft KLM aangekondigd komende zeven dagen geen vluchten meer naar bestemmingen in Rusland uit te voeren. Ook zal de maatschappij niet meer door het Russische luchtruim vliegen. De maatregel zal ingrijpende gevolgen hebben voor een aantal routes van en naar Azië. Het is nog onzeker of en hoe deze vluchten voorlopig uitgevoerd zullen worden.
Zaterdag, 16:30 uur: Ook Estland sluit luchtruim voor Russische vliegtuigen
Ook Estland heeft aangekondigd Russische vliegtuigen te weren uit haar luchtruim. “Vliegtuigen van een pariastaat hebben geen plaats in het luchtruim van democratieën”, schrijft Kaja Kallas, premier van Estland, in een bericht op Facebook. “Het Westen moet Rusland zowel economisch als politiek isoleren.”
Zaterdag, 16:15 uur: Rusland sluit luchtruim voor meer maatschappijen
Luchtvaartmaatschappijen uit Bulgarije, Tsjechië en Polen mogen niet meer door het Russische luchtruim vliegen. Dat heeft de Russische luchtvaartautoriteit bekendgemaakt. Eerder besloot het land al Britse maatschappijen te weren. Het vliegverbod is een reactie op soortgelijke maatregelen die de genoemde landen eerder al troffen.
Zaterdag, 10:00 uur: Ook Bulgarije sluit luchtruim voor Russische vliegtuigen
Nadat het Verenigd Koninkrijk, Polen en Tsjechië eerder al aankondigden het luchtruim te sluiten voor Russische vliegtuigen, gaat Bulgarije daarin mee. Het land verbiedt zowel het vertrekken en landen als het overvliegen van Russische vliegtuigen boven Bulgarije en haar territoriale wateren.
Vrijdag, 19:45 uur: NAVO zet flitsmacht voor het eerst in
De NAVO zet voor het eerst (elementen van) haar flitsmacht in. Eenheden van deze NATO Response Force het oosten van Europa “te land, ter zee en in de lucht” versterken, zegt Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de NAVO. De reactiemacht van 25.000 man bestaat al sinds 2006 en kan binnen vijf dagen worden ingezet. Echter, tot nu toe heeft zich nog nooit een situatie voorgedaan waarin dat nodig was.
Het is nog niet duidelijk welke elementen van de flitsmacht precies zullen worden ingezet. Nederland levert in 2022 verschillende onderdelen aan de NAVO en zet op dit moment al F-35’s en F-16’s in boven Oost-Europa. Onlangs verhoogde Defensie de gereedheid van onderdelen van de krijgsmacht al. Volgens premier Rutte zullen hierdoor de komende tijd mogelijk meer zichtbare verplaatsingen van de krijgsmacht te zien zijn. Volgens Rutte is Nederland vooralsnog niet gevraagd meer bij te dragen.
Vrijdag, 17:00 uur: Ook Polen en Tsjechië sluiten luchtruim voor Russische maatschappijen
Polen en Tsjechië sluiten vanaf middernacht het luchtruim voor Russische maatschappijen. Dat maakten de twee landen vrijdag bekend. Het Poolse LOT heeft de geplande vluchten naar Moskou en Sint Petersburg opgeschort. Het Verenigd Koninkrijk besloot donderdag al tot sluiting van het luchtruim. In reactie daarop besloot Rusland Britse maatschappijen te weren.
Vrijdag, 10:30 uur: Russen hebben Kiev bereikt
Volgens de Oekraïense autoriteiten hebben Russische militairen de hoofdstad Kiev bereikt. Het ministerie van Defensie meldt dat de troepen het noordelijke district Obolon zijn binnengetrokken. Obolon ligt op een afstand van ongeveer negen kilometer van het parlementsgebouw.
Vrijdag, 10:00 uur: Oekraïens gevechtsvliegtuig neergehaald
Boven Kiev is vannacht een Oekraïens gevechtsvliegtuig neergehaald. Over slachtoffers is niets bekendgemaakt.
Vrijdag, 09:00 uur: Britse maatschappijen vermijden luchtruim Rusland
British Airways, Aer Lingus, Vueling, Iberia en Level vliegen niet meer door het Russische luchtruim. Dat heeft IAG-CEO Luis Gallego bekendgemaakt. Volgens de topman zal het mijden van het luchtruim niet tot grote operationele problemen leiden.
Donderdag, 21:30 uur: Amerikaanse maatschappijen moeten gebied mijden
Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen mogen vanwege aangescherpte regels niet meer in de buurt van Oekraïne, Wit-Rusland en onder meer Moskou komen.
Donderdag, 21:00 uur: Russische vliegtuigen niet welkom in Verenigd Koninkrijk
Het Verenigd Koninkrijk weert vanaf middernacht vliegtuigen die eigendom zijn van, gecharterd worden van of gebruikt worden door Russische entiteiten. Ook vliegtuigen die op Russische registratie staan zijn niet meer welkom in het VK. Dit zal gevolgen hebben voor onder meer Aeroflot.
Donderdag, 16:45 uur: KLM annuleert vlucht naar Moskou
KLM annuleert donderdagavond een vlucht naar Moskou. De KL905 zou om 20:45 uur naar de Russische stad vliegen, maar die vlucht is gecanceld. Een woordvoerder van de maatschappij laat aan NU.nl weten dat het de KLM-bemanning sowieso niet meer in Rusland laat overnachten wegens de “onzekere situatie”. KLM vliegt tot nu toe nog wel gewoon door het Russische luchtruim richting bestemmingen in Azië.
Donderdag, 16:15 uur: Gevechten op luchthaven Kiev
Op het Hostomel-vliegveld vinden op dit moment zware gevechten plaats. Geruchten doen de ronde dat Rusland de luchthaven inmiddels veroverd zou hebben. Dit is echter nog niet bevestigd. Vanuit Wit-Rusland zijn volgens NU.nl tientallen gevechtshelikopters naar het vliegveld gevlogen. Tevens zijn er troepen gedropt. Op beelden van CNN is te zien dat er gevochten wordt op de luchthaven. De verslaggever staat er middenin. Het Hostomel-vliegveld is de thuisbasis van de Antonov AN-225.
Donderdag, 14:30 uur: Oekraïens vliegtuig neergestort
Een militair vliegtuig van de Oekraïense luchtmacht is gecrasht. Wat de precieze oorzaak van het ongeluk is, is niet bekend. Aan boord zaten veertien mensen. Vijf van hen overleefden de crash niet; de resterende negen wel. Het toestel stortte neer in de buurt van Kiev. In totaal zijn volgens Oekraïne zes Russische vliegtuigen neergehaald en vier tanks vernietigd. Verder zouden vijftig militairen aan de kant van Rusland gedood zijn, tegenover veertig uit Oekraïne. Rusland ontkent dit.
Donderdag, 13:15 uur: Rutte: mogelijk meer militaire verplaatsingen in Nederland
Minister-president Rutte heeft de aanval van Rusland op Oekraïne een ‘ongekende daad van agressie die op geen enkele manier te rechtvaardigen is’ genoemd. De premier benadrukt dat Nederland niet in oorlog is met Rusland, maar de situatie wel zo ernstig is dat de NAVO in verhoogde staat van paraatheid is. Hierdoor zijn er de komende tijd mogelijk meer militaire verplaatsingen zichtbaar in Nederland.
Donderdag, 12:45 uur: Nog een luchtruim gesloten
Naast het Oekraïense luchtruim is tevens dat van Moldavië sinds begin van de middag gesloten. Het land ligt ten zuiden van Oekraïne en heeft tevens een pro-Russische regio. In die regio zouden naar verluidt Russische militairen neergestreken zijn. Hoeveel dat er zijn, is niet bekend. Vanochtend kondigde de EASA aan dat vliegtuigen het luchtruim van Oekraïne, en kilometers daar omheen, moeten mijden.
Donderdag, 12:10 uur: AEGEAN haalt vlucht naar Moskou vroegtijdig terug
De Griekse luchtvaartmaatschappij AEGEAN heeft vanochtend vlucht A3 880 van Athene naar Moskou vroegtijdig teruggeroepen. Omwille van de veiligheid en gelet op de hoge risico’s in het gebied keerde de vlucht naar de Russische hoofdstad om, nog voordat deze het Russische luchtruim had bereikt. Het toestel landde in Athene om 11.45 uur, laat AEGEAN weten.
Donderdag, 11:30 uur: Oost-Europese landen roepen artikel 4 NAVO in
De Baltische staten (Estland, Letland en Litouwen), Polen, Slowakije en Roemenië roepen artikel 4 in. Dat houdt in dat deze landen willen overleggen over de huidige situatie. Dit is een voorbode op artikel 5. Dat betekent dat een aanval op één lidstaat een aanval op allen is en dat andere landen daardoor moeten gaan helpen. Ondanks dat geeft het Letse ministerie van Buitenlandse Zaken aan dat er ‘nog geen acute dreiging is’. “Maar we moeten ons wel voorbereiden op veiligheidsrisico’s, een golf aan vluchtelingen, cyberdreiging, nepnieuwsaanvallen en energieleveringsproblemen”, aldus het ministerie, geciteerd door de NOS.
Donderdag, 10:45 uur: EASA waarschuwt voor veiligheid luchtruim Oekraïne
Om de veiligheid voor de burgerluchtvaart te waarborgen, gaf de European Union Aviation Safety Agency (EASA) aan dat het niet veilig is om in het luchtruim van Oekraïne te vliegen. Op Flightradar24 is duidelijk te zien dat veel maatschappijen het Oekraïense luchtruim ontwijken. KLM liet eerder al weten uit voorzorg niet meer over het land (en op Kiev) te vliegen.
Donderdag, 10:10 uur: Nederland zet F-35’s in boven Oost-Europa
Defensie laat weten haar F-35’s in Oost-Europa (NAVO-lidstaten) in te zetten. Hiermee moet het NAVO-luchtruim beschermd worden.
Donderdag, 09:50 uur: Wizz Air zet vluchten naar Oekraïne stop
Wizz Air, de maatschappij die op een groot aantal bestemmingen in Oekraïne vliegt, heeft kenbaar gemaakt momenteel niet van en naar Oekraïne te vliegen. Passagiers kunnen terecht op wizzair.com of bellen naar het callcenter. “De veiligheid van onze passagiers en bemanningen blijft onze eerste prioriteit. We hopen dat de situatie in Oekraïne snel normaliseert”, aldus Wizz Air in een verklaring.