Het Russische leger verstoort sinds de inval in Oekraïne satellietnavigatiesystemen van commerciële vliegtuigen. Dit meldt een Franse veiligheidstoezichthouder die aangeeft dat betrouwbare alternatieven van groot belang zijn.
Stoorzenders buiten oorlogsgebied
Piloten van luchtvaartmaatschappijen die vliegen over en rond de Zwarte Zee, Oost-Finland en de Russische enclave Kaliningrad, hebben melding gedaan van dergelijke storingen, vertelt Benoit Roturier. Hij is hoofd satellietnavigatie van DGAC, de Franse toezichthouder van de burgerluchtvaart.
Naar alle waarschijnlijkheid worden de storingen veroorzaakt door Russische vrachtwagens met stoorzenders. Normaal gesproken worden dergelijke eenheden tijdens krijgshandelingen gebruikt als defensiemeganisme tegen GPS-geleide raketten, vertelde hij. “Ik denk niet dat het doel is om in dit stadium de burgerluchtvaart te storen,” zei de Fransman in een interview. “Dat is bijkomende schade.”
Alternatieven en noodplannen
Tot op heden en voor zover bekend is hebben de stoorzenders nog niet voor gevaarlijke situaties gezorgd. Dat komt vooral door back-up maatregelen. Toch is het niet zonder risico: piloten krijgen te maken met een afleidende situatie door waarschuwingen in de cockpit. “Heel Europa moet noodplannen opstellen voor het geval deze satellietsystemen uitvallen”, aldus Roturier. Vooral de landen die geografisch dichter bij de oorlogssituatie liggen en/of minder uitgewerkte noodplannen hebben voor dergelijke scenario’s, moeten hiermee aan de slag.
Afgelopen maand gaf de EASA al aan dat er sprake is van “verhoogde waarschijnlijkheid van problemen” met navigatiesatellietsystemen voor de burgerluchtvaart. De luchtvaartindustrie gebruikt in de regel één GPS-frequentie voor satellietnavigatie, hetgeen de problemen bij het wegvallen van een signaal vergroot. Back-up-systemen bestaan hiernaast wel.
De oorlog in Oekraïne met alle gevolgen van dien voor de luchtvaartsector, zorgen voor hernieuwde aandacht voor de risico’s van stoorzenders. De systemen zijn erg ontwrichtend: “In Frankrijk zou één vrachtwagen met een krachtige stoorzender een kwart van het Franse luchtruim kunnen platleggen,” zo stelde Roturier als voorbeeld. Een langer voortslepend conflict met blijvende inzet van stoorzenders kan zo de luchtvaart beïnvloeden. “Dit is wat de burgerluchtvaart zorgen baart. Grote gebieden kunnen worden getroffen die buiten de conflictgebieden liggen.”
Verschillend
VWO