“Frisian Flag is een geweldige oefening, met voor ons een aantal logistieke uitdagingen”, aldus Majoor Banger van het 433 Squadron, Royal Canadian Air Force. Voor Up in the Sky bezocht Robert Arts de vliegbasis Leeuwarden. Tijdens de oefening Frisian Flag sprak hij onder meer met Majoor Banger.
“We hebben ons sinds de zomer voorbereid op deze oefening. Het volledige squadron is naar Nederland gekomen met zes van onze CF-118 Hornets. Alle vliegers hebben tijdens Frisian Flag missies gevlogen. De nadruk ligt echter op de training van de jonge, minst ervaren piloten. Zij vliegen het vaakst en worden op de grond begeleid door hun senioren.”
Tussen maandag 28 maart en vrijdag 8 april vond op vliegbasis Leeuwarden ‘Frisian Flag’ plaats. De naam van de oefening verwijst naar de befaamde Red Flag-oefeningen in Nevada. De rode vlag wordt daar gehesen als het oefenterrein in gebruik is. Kenmerkend aan Red Flag zijn de complexe oefenscenario’s en grote aantallen deelnemende toestellen, met een grote diversiteit. Het concept vond de afgelopen decennia navolging in vele landen, van Canada (Maple Flag) en Israël (Blue Flag) tot aan Turkije en Griekenland. Al deze oefeningen kenmerken zich door een groot internationaal deelnemersveld.
Nokia versus Apple
Majoor ‘Joker’ is voor het derde achtereenvolgende jaar de supervisor van Frisian Flag die dit jaar voor het eerst wél doorging. “Doordat we met een aantal teamgenoten zijn aangebleven is er in de afgelopen twee jaar geen kennis verloren gegaan. Normaliter beginnen we in mei al met het uitnodigen van de potentiële deelnemers voor het volgende jaar. Als we een bevestiging krijgen, vragen we naar hun eigen trainingsdoelen. Hierop proberen we de vliegschema’s en scenario’s zo goed als mogelijk aan te passen.” Hoewel Joker een 322 Squadron- vlieger is, is hij nog niet omgeschoold naar de F-35. “Vergeleken met de F-16 is de F-35 als informatiespons. “De F-35 is de nieuwste iPhone, waarbij de F-16 een Nokia 3210 is.”
Frisian Flag is een jaarlijks terugkerende oefening. De afgelopen twee jaar kon Frisian Flag niet plaatsvinden vanwege de coronapandemie. Dit jaar was er lang onzekerheid door de oorlog in Oekraïne. De Poolse luchtmacht zou met F-16’s en MiG-29’s deelnemen, maar zegde af. Duitsland besloot niet naar Leeuwarden te komen en vanaf de thuisbasis te opereren. Vanwege operationele verplichtingen in Oost-Europa waren er minder tankvliegtuigen beschikbaar.
Waardevol
Op korte termijn werd er naar andere deelnemers gezocht om de oefening waardevol genoeg te houden. Men kwam uit bij de Italiaanse Luchtmacht, die twee Eurofighters en twee Tornado’s afvaardigde. Het eerste type kon alleen de eerste week in de ochtenden deelnemen, de Tornado was beide weken in de middag beschikbaar om mee te vliegen. Hierdoor kon pas op 15 maart een definitieve ‘go’ gegeven worden.
De Canadese majoor Banger had niets dan lof over Frisian Flag. “Het is een geweldige oefening, zeker vergelijkbaar met de ons bekende Red Flag- en Maple Flag-oefeningen. Het opereren vanuit een ander continent bracht wel logistieke uitdagingen met zich mee.” Om vertrouwd te raken met het Europese luchtruim en de deelnemers, werd de intensiteit van de missies opgebouwd. In de eerste week vlogen de Canadezen luchtverdedigingsmissies. In de tweede week voerden ze ook offensieve oefenmissies uit. Het scenario van de oefening wordt met de dag complexer, zodat de vliegers de eerder opgedane ervaring meteen weer moeten toepassen.
Het hoofddoel van Frisian Flag is het ontwikkelen van leiderschapsvaardigheden bij de deelnemers. Daar wordt normaal ook op getraind, maar kan hier in veel grotere formaties geoefend worden. Bovendien werken vliegers op diverse vliegtuigtypen samen, met allemaal hun eigen specialisaties en beperkingen. Elke dag is een andere deelnemer verantwoordelijk voor de planning, uitvoering en evaluatie van een missie. Het tweede doel is training op precisie, het adequaat handelen binnen allerlei regels en procedures.
Nieuwkomers
Het was een jaar met veel debutanten: de Canadese luchtmacht nam dit jaar voor het eerst deel aan Frisian Flag, met Hornets van de vliegbasis Bagotville (Quebec). Rafales van de Franse marine zouden eigenlijk twee jaar geleden al deelnemen, vanaf hun vliegdekschip Charles de Gaulle. Vanwege de pandemie ging de oefening toen niet door. Nederlandse ‘nieuwkomers’ waren de F-35 en Apache. De Franse luchtmacht was dit jaar weer naar Leeuwarden gekomen met Mirage 2000D’s afkomstig van de vliegbasis Nancy. Britse Eurofighter Typhoons namen net als de Duitsers deel vanaf hun thuisbasis. De Amerikaanse luchtmacht kwam naar Leeuwarden met F-16’s, afkomstig van het Italiaanse Aviano.
Ook nieuw was de aanwezigheid van de luchtgevechtsleiding van ‘Bandbox’ op Leeuwarden. Voorheen werkte AOCS (Air Operations Control Station) vanuit hun standplaats Nieuw-Milligen. Kapitein Jasper: “Voor ons is het een zeer goede ervaring om op locatie te werken. Voor de vliegende deelnemers heeft het ook een toegevoegde waarde. Ze kunnen nu live mee kijken met het air battle management. We merkten het ook aan het aantal bezoekers van onze control room. Het werd gaandeweg de oefening steeds drukker, omdat de vliegers konden meekijken en zien waarom we bepaalde acties verrichtten.” Bij een gewone debriefing mist men de bijhorende context. Nu kan een meekijkende collega-vlieger de gehele situatie overzien. De vlieger in kwestie kan bij terugkeer een gedetailleerde observatie krijgen van zijn squadrongenoot.
Superieur
Over het oefengebied boven de Noordzee uitte de Canadese majoor Banger zich ook zeer positief. “Het is vlak bij Leeuwarden en er zijn weinig beperkingen. We kunnen laagvliegen, maar ook zeer hoog en zelfs supersonisch als het nodig is. In het verleden hebben we al veel geleerd van het samenwerken met andere luchtmachten. De Canadese luchtmacht oefent vanzelfsprekend vaak met de Amerikaanse luchtmacht en marine, vooral in de barre wintermaanden. Het was heel interessant om samen te opereren met de Nederlandse F-35’s. De nieuwere generatie systemen van dat toestel zijn echt superieur.”
De Canadezen verwachten nog een aantal jaar door te vliegen met hun Hornets. Tot aan de komst van de F-35 zullen er nog upgrades nodig zijn. Recentelijk heeft de Canadese luchtmacht een aantal Australische F/A-18 Hornets overgenomen. De belangrijkste taak van dit toestel in Canada is de Noord-Amerikaanse luchtverdediging. “Het is een prima multi-role gevechtsvliegtuig, dat excelleert op diverse vlakken.”, aldus majoor Banger.
Realistisch
De Franse Mirage 2000D-piloot ‘Meds’ was ook zeer te spreken over het oefengebied van Frisian Flag. “Alle systemen kunnen we zonder restricties inzetten, op een realistische manier. Anders gezegd: ‘train as you fight’.” Hij was erg tevreden over de kwaliteit en vaardigheden van de Nederlandse instructeurs. “Ze laten topkwaliteit en professionalisme zien in de planning, uitvoering en debriefings van de oefenmissies.”
Het oefengebied strekt zich uit ten noorden van de denkbeeldige lijn Den Helder naar Groningen over het Deense en Nederlandse deel van de Noordzee. Het gebied is bij benadering 360 x 180 kilometer groot. Tevens maakt men gebruik van maritiem vliegkamp De Kooy, de ‘Cornfield’ range op Vlieland en militair oefenterrein De Marnewaard.
De Mirage squadrons van Nancy hebben de afgelopen jaren aan Frisian Flag-oefeningen deelgenomen, maar gingen ook naar andere oefeningen als Blue Flag (Israël), Maple Flag (Canada) en de Tiger Meet. “Blue Flag heeft meer dreigingen vanaf de grond ingebouwd, maar heeft een zeer klein oefengebied. De Tiger Meet is grootschaliger, maar biedt te weinig mogelijkheden voor laagvliegen. Terwijl de Mirage 2000D juist excelleert in opereren van lage hoogte. Frisian Flag combineert het beste van alles in één.”
Volgend jaar staat er groot baanonderhoud gepland op de vliegbasis Leeuwarden. De volgende editie van Frisian Flag zal daarom plaatsvinden in het najaar van 2023.
Verschillend
