JA21 komt met haar eigen ‘Actieplan Luchtvaart’. Met het actieplan springt de partij in de bres voor de Nederlandse luchtvaartsector, die het de afgelopen jaren zwaar te verduren heeft: “Een Nederland zonder luchtvaart is als een zwaan zonder vleugels”. Voor luchtvaartliefhebbers lijkt er daarmee nu echt iets te kiezen.
“De toekomst van de Nederlandse luchtvaart staat op het spel”, zo openen Tweede Kamerleden Derk Jan Eppink en Maarten Goudzwaard. “Terwijl Schiphol vreest voor inkrimping wil minister Kaag via een nieuw bedrijfsmodel KLM laten degraderen tot een regionale luchtvaartmaatschappij.” De Kamerleden, die onlangs op Schiphol waren voor een werkbezoek, vinden het zorgelijk dat er bij de discussie over de luchtvaart maar weinig gekeken wordt naar de economische voordelen en het vestigingsklimaat dat de sector Nederland te bieden heeft.
“Schiphol en KLM zijn een belangrijke economische motor voor ons land en zorgen samen voor honderdduizenden arbeidsplaatsen. Jaarlijks is de luchthaven Schiphol goed voor zo’n vier tot acht miljard euro aan economische waarde. Multinationals vestigen zich op de Zuidas en rondom Schiphol vanwege de goede bereikbaarheid, en agrariërs exporteren onze landbouwproducten wereldwijd.” Wat JA21 betreft blijft Schiphol dan ook een van de grootste luchthavens van Europa. “Een goed bereikbare luchthaven is cruciaal voor het Nederlandse vestigingsklimaat. Zonder de hub-functie kan KLM nog maar op vier van de zeventig intercontinentale vluchten blijven vliegen.”
Schiphol
De afgelopen jaren is de positie van Schiphol behoorlijk onder druk komen te staan. De op termijn gewenste verdere uitbreiding van de luchthaven richting tachtig miljoen passagiers per jaar wordt grotendeels tegengehouden. Bovendien beschikt de luchthaven nog altijd niet over een natuurvergunning, en dat zou grote gevolgen kunnen hebben voor het toegestane aantal vliegbewegingen. In de huidige situatie kan een natuurvergunning worden afgegeven voor maximaal 400.000 vluchten per jaar. Dat zou een krimp van liefst twintig procent betekenen, terwijl de stikstofuitstoot van de Nederlandse luchtvaart wordt geschat op 0,7 tot hooguit 1,1 procent.
Volgens JA21 wegen de economische baten van Schiphol dan ook op tegen de schadelijke effecten ervan. De partij wil dat Schiphol het huidige aantal vliegbewegingen moet kunnen behouden en uitbreiden. Daarnaast moet de luchthaven haar positie als internationaal luchtvaartknooppunt behouden: “Zonder deze hub-functie verwatert Schiphol tot een regionale luchthaven en stort de bedrijfssector rondom de luchthaven in.”
KLM
Het moge duidelijk zijn dat ook KLM kan rekenen op steun vanuit JA21. “Sinds de oprichting krijgt KLM grote bedragen aan staatssteun van de Nederlandse Staat. De afgelopen dertig jaar heeft KLM aangetoond dat het winstgevend kan zijn zonder staatssteun. Zo maakte KLM in de vijf jaren voorafgaand aan de coronapandemie 3,9 miljard euro operationele winst.” De coronacrisis zette de situatie op zijn kop en zorgde ervoor dat KLM opnieuw afhankelijk is van enkele miljarden euro’s aan staatssteun. Volgens JA21 is deze steun te rechtvaardigen door de ‘positie van KLM voor Schiphol’ en het belang van Schiphol voor de Nederlandse economie.
Eppink en Goudzwaard uiten forse kritiek op de wijze waarop het kabinet omgaat met de rol van KLM: “Het is opvallend dat hier de discussie over de manier waarin we in ons land een onderdeel van onze infrastructuur willen inrichten vermengen met een discussie over een privaat bedrijf. De overheid zou de kaders voor de infrastructuur van de luchtvaart moeten stellen, welke gelden voor alle maatschappijen, en niet binnen één bedrijf die politieke agenda nastreven omdat de mogelijkheid zich voordoet.”
JA21 wil dat de sterke internationale positie van KLM behouden blijft. Om de autonome rol van KLM binnen Air France-KLM te garanderen wil de partij bovendien dat Nederland haar aandelenbelang in het concern uitbreidt en zo het stemrecht gelijktrekt met de Franse staat, die momenteel twee keer zoveel te zeggen heeft.
Lelystad Airport en regionale luchtvaart
Naast het behoud van hoofdrolspelers KLM en Schiphol wil JA21 dat Lelystad Airport zo snel mogelijk open gaat. De opening van de luchthaven wordt al jaren geteisterd door problemen met de aanvraag voor een natuurvergunning en de aanvliegroutes. “Wat JA21 betreft opent Lelystad Airport dit jaar nog, het zou zonde zijn om de investeringen van ruim 214 miljoen euro verloren te laten gaan. Wel moeten de laagvliegroutes zoveel mogelijk beperkt worden en moet de herindeling van het luchtruim zo snel mogelijk voltooid worden.”
Daarnaast komt de partij ook op voor het belang van de regionale luchthavens van Groningen (Eelde), Rotterdam, Eindhoven en Maastricht. Al deze vliegvelden moeten vooral open blijven en het aantal vliegbewegingen moet behouden worden, als het aan JA21 ligt.
Vliegtaks
Tot slot uit de partij ook stevige kritiek op de vliegtaks, die wat het kabinet betreft binnenkort verdrievoudigd wordt. Volgens JA21 leidt de belasting ervoor dat vliegen voor lage en modale inkomens onbetaalbaar wordt. “Een verdrievoudiging van de vliegtaks is voor JA21 onbespreekbaar.” Indien de verhoging er toch komt, wil de partij dat de opbrengsten worden geherinvesteerd voor onderzoek en innovaties in de luchtvaartsector. “Op de totale overheidsbegroting is 600 miljoen euro een verwaarloosbaar bedrag, maar voor de luchtvaartsector is dat een enorme impuls richting onder andere de elektrificatie van vliegtuigen en het gebruik van waterstof.”
Het hele luchtvaartplan is op de website van JA21 te lezen.