Weg met de eyebrow windows | Achtergrond

Het ziet er zo geinig uit, die kleine raampjes boven de hoofdcockpitramen bij menig vliegtuig van weleer. Onder meer de Douglas DC-8 en DC-9 waren ermee uitgerust, de Fokker F28, de Ilyushin Il-62, de Vickers VC-10, de McDonnell Douglas MD-80 en de eerste jets die Boeing bouwde: de 707, 727 en 737. In 2005 rolde bij de laatstgenoemde vliegtuigbouwer de eerste 737 zonder deze kenmerkende eyebrow windows uit de fabriek, de bouw van de andere types was toen al lang gestopt.

In de tijd waarin toestellen als bovengenoemd de lucht bevolkten, waren die kleine extra raampjes een nuttige toevoeging voor het kunnen manoeuvreren en navigeren. Als gevolg van de technologische vooruitgang zijn ze inmiddels niet alleen overbodig geworden maar worden ze door de vliegers veelal ook als hinderlijk beschouwd. En dat niet alleen.

Extra zicht

Het laat zich raden dat die zich als een soort wenkbrauwen ogende extra raampjes het zicht buiten de cockpit vergemakkelijkten. Ze leverden extra zicht op bij het maken van bochten bij de nadering van een luchthaven. Ook bewerkstelligden ze een betere kijk op de lucht in geval van navigatie op de sterren, alhoewel het hanteren van sextanten daarbij gebruikelijk was. Omdat een bovenaanzicht daarvoor noodzakelijk was, beschikten machines zoals de DC-8 over een kijkgat in het cockpitplafond. Vliegers moesten tevens navigator zijn om op de routes van waarop dergelijke machines werden ingezet te kunnen vliegen. Het was vaak aan de tweede tweede om zich met deze werkzaamheden bezig te houden. Maar omdat er in die jaren een teveel aan radiotelegrafisten bestond, was die functie uitgebreid met die van navigator. Dit bemanningslid werd aangeduid als NAVRO.

Vervelende stoorzenders

De technologische vooruitgang veroorzaakte dat de eyebrow windows hun nut verloren. Immers, in plaats van visueel vindt navigatie inmiddels computer- en satelliet gesteund plaats. En al is goed zicht altijd belangrijk, het ontwikkelen van verbeterde instrumentlandingssystemen en TCAS (Traffic Colloson Avoidance System) maakte dat extra zicht minder nodig. Naar gelang het nut ervan afnam, werden ze door piloten steeds vaker gezien als vervelende stoorzenders met de bijkomende inval van verblindend zonlicht dat bovendien het zicht op hun digitale instrumenten bemoeilijkte. Vandaar dat vliegers ze vaak afdekten met kaarten en boeken.

Nadelig

Met het op de markt zetten van de Boeing 757 doorbrak de Amerikaanse vliegtuigbouwer de trend om narrow body-vliegtuigen te voorzien van eyebrow windows. Op de 717, de voormalige McDonnell Douglas MD-95, liet de fabrikant deze extra raampjes ook al weg. Maar voor de 737 werd wat dat betreft nog vele jaren aan het oude vastgehouden. Niet alleen voor de vliegers geen pretje, ook nadelig voor het kostenplaatje van een luchtvaartmaatschappij. Boeing liet bij de introductie van de eerste wenkbrauwloze 737 een persbericht uitgaan met de woorden: ‘De ontwerpwijziging vermindert het gewicht van het vliegtuig met twintig pond en elimineert ongeveer driehonderd uur aan periodieke inspecties per vliegtuig.’ Het ontbreken van de eyebrow windows is tevens, zij het in geringe mate, van invloed op de luchtweerstand en het brandstofverbruik. Sinds 2006 zijn er kits beschikbaar waarmee op de oudere 737’s een retrofit kan worden toegepast.