Toen Bob Hofman een timelapse-video op het internet voorbij zag komen waarop Tanja Papez een muurschildering maakte van een KLM-Boeing 747 wist hij meteen: dat mag ze bij mij ook komen doen. Hij houdt van het vliegtuig dat de blauwe maatschappij groot maakte. Zij schildert het liefst grote objecten en dat is de Queen of the Skies zeker.
Als mensen naar de muurschildering komen kijken, let Bob altijd op hun gezichtsuitdrukking. Voor sommigen geldt dat ze er niets mee hebben, anderen zijn razend enthousiast. Dat geldt voor de hele verzameling KLM-memorabilia die hij bezit en twee kamers in beslag neemt. ‘Mijn opa was conservator in het Museum van Oudheden in Leiden’, vertelt Bob. ‘Hij vloog geregeld en kwam dan thuis met die huisjes en die vond ik zo mooi. Inmiddels heb ik ze allemaal maar de eerste komen van hem.’ Niet dat Bob meteen aan het verzamelen sloeg, dat doet hij pas sinds tien jaar. KLM-fan is hij al veel langer. ‘Noem het gerust chauvinistisch. Wij zijn het land van een zesjes-is-goed-genoeg-cultuur. Maar je mag iets best bijzonder vinden. KLM is de oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld.’
Voorkeursstoelen
Toen Bob zelf voor zijn werk ging vliegen belandde hij bij toeval in de Business Class. ‘Ik had het slecht getroffen met de passagier naast me, dat zag de cabin crew ook wel. Daarop volgde actie.’ Voor Bob werd het meteen duidelijk dat het in die klasse heel wat beter toeven is dan in de Economy Comfort. ‘Daar heb je iets meer beenruimte maar je zit er nog steeds krap. Nu is mijn motto: als je toch reist, maak het dan leuk.’ Bij KLM wisten ze algauw precies wat zijn voorkeursstoelen waren in de 747: de 77k en 78k in het bovendek. ‘Dat stond op mijn profiel. Toen ik mijn honderdste vlucht maakte, kreeg ik namens het hele KLM-personeel een kaart. KLM doet erg haar best om het reizen aangenaam te maken.’ Nu een setje van juist deze stoelen deel uitmaakt van zijn verzameling kan hij er ook thuis op plaatsnemen.
Bij Orlandi in kantoor
Bob is vooral dol op de verhalen die achter al die KLM-memorabilia zitten. Hij pakt een Philips-scheerapparaat van een van de planken, het zogenaamde “eitje” in KLM-blauw. ‘Nu krijg je een plastic krabbertje van 25 cent om je mee te scheren, maar toen waren er mensen die dag in dag uit naar hun werk gingen om ervoor te zorgen dat deze eitjes ontsmet en voorzien van opgeladen Witte kat-batterijen present waren aan boord.’ Hij wijst naar twee vliegerspetten, een witte en een blauwe. Hij kreeg ze van een van de kinderen van een piloot die vaak op Indië vloog. Daar droeg de vlieger de witte pet. Bij Bob kregen de beide KLM-petten het gewenste mooie plekje.

In de renovatie bevindt zich een groot schaalmodel van een 747-200 die nog bij voormalig KLM-president-directeur Sergio Orlandini in zijn kantoor heeft gestaan. ‘Door de hitte van de tl-buis die zich onder het dak bevond begon het dak te smelten. Ik maak er een dun led-streepje in. Het model gaat zo met zijn tijd mee’, lacht Bob. Een bijzondere plek heeft een model van de PH-BUF, de Jumbo die destijds op Tenerife verongelukte. ‘Dit icoon stond dertig jaar in de woning van een nabestaande. Het is gemaakt als memorial aan de tragiek die erachter zit. De persoon in kwestie ging kleiner wonen en bood het daarom te koop aan.’
Zeker weer van KLM
‘Ik heb de hele dag een tag aan staan’, zegt Bob. ‘Meermaals heb ik dingen van de kliko gered. Niet iedereen kent de waarde van wat hij bezit. “Zeker weer van KLM”, raadt mijn familie al als ik een van hen bel met de vraag iets op te halen. Zelfs Manon, mijn vrouw, zei dat toen er hier een doos isolatiemateriaal werd bezorgd voor het tuinhuis dat we hier bouwen.’ Hij verklapt maar meteen dat het tuinhuis bestemd is voor logés omdat ze ‘door KLM nog maar één logeerkamer’ hebben in plaats van drie. ‘Astrologisch gezien ben ik een kreeft en daarvan is bekend dat die alles verzamelt waarvan er meer zijn dan twee.’ Van oortjes, ooglapjes, oordopjes, toilettasjes, manchetknopen, borden, enzovoort, enzovoort, bezit Bob er vele meer dan twee. Denk soms gerust maar in tientallen. En van alles wat hij rijk is schrijft hij op hoe hij eraan is gekomen.
Verliefd gevoel
Toen Bob op het internet het time-lapsvideofilmpje tegenkwam van de muurschildering die Tanja Papez van een Boeing 747 maakte, besloot hij zijn eerste AOW-uitkering niet op de bank te laten staan maar te verzilveren in de vorm van een vereeuwiging van zijn lievelingsvliegtuig bij hem thuis op een wand. ‘Alhoewel ik nog altijd met veel plezier actief ben in het arbeidsproces vertegenwoordigt de 747 op die plek wel een volgende fase in mijn leven’, zegt hij. ‘Het kenmerkt een omslag van mijn kantoor naar mijn mancave.’
Voor Tanja is het de eerste keer dat ze de Jumbo niet in een kinderkamer afbeeldde. Inmiddels is ze op luchtvaartgebied drie 747’s en een helikopter verder. ‘Ik ga geen vliegtuigen spotten, maar toen ik de 747 voor het eerst schilderde kreeg ik meteen een verliefd gevoel’, vertelt ze. ‘Het grote trekt me aan en vliegtuigen zijn nou eenmaal groot.’
Een leuke houding
Hoe groot een vliegmachine ook is, er zitten ontzettend veel details in. ‘Die motoren met al die fanbladen en dat landingsgestel, hoe die wielen hangen.’ Tanja lacht bij de herinnering aan de jongen voor wie zij de tweede 747 schilderde. ‘Hij wist precies hoe het allemaal moest.’ Het verkrijgen van het goede KLM-blauw noemt ze ‘lastig’. ‘Ik meng de kleuren waarmee ik werk zelf. Aan de opdrachtgever vraag ik of de kleur goed is, daar leg ik de verantwoordelijkheid.’ Het perfect glad uit de verf laten komen van de romp betreft eveneens ‘een moeilijke schildering’. Voor een mooie compositie gaat de kunstenares zelf ook op het internet op zoek naar voorbeelden. ‘De vliegtuigen moeten een leuke houding hebben en het logo moet zichtbaar zijn.’ Spotten doet Tanja niet. ‘Ik ben niet supergoed op de hoogte van wat er allemaal vliegt.’ Maar bij het zien van iconen als de Lockheed Constellation en de McDonnell Douglas MD-11 of bijzondere uitvoeringen als de Orange Pride, wordt ze helemaal enthousiast. ‘Het lijkt me geweldig een muurschildering te maken van de evolutie die vliegtuigen door de jaren heen hebben doorgemaakt’, geeft ze te kennen.

Roemloos weggemoffeld
Alle drie de opdrachtgevers gingen voor een net iets andere uitvoering van de 747. ‘De laatste twee wilden dat dolfijnensnoetje’, zegt Tanja. ‘En Bob wilde er het logo op van KLM 100 jaar.’ Voor de enthousiaste verzamelaar een must. ‘Je moet recht doen aan wat er zo lang is geweest’, stelt hij. ‘De helft van die honderd jaar vloog KLM met de 747. Die machine heeft de KLM op zoveel verschillende manieren gediend. Dat dump je niet; zij heeft een blauw lintje verdiend.’ Hij is ervan overtuigd dat een vijftal afscheidsvluchten niet de vele liefhebbers veel plezier zou hebben gegeven maar ook voor KLM flink wat geld zou hebben opgeleverd. ‘Ze is roemloos weggemoffeld. Van de bonus van die meneer in Frankrijk hadden ze de Queen of the Skies een mooi afscheid kunnen geven. Ik snap de druk van corona; er werd en wordt nog steeds met scheve ogen gekeken naar de lening die de staat aan KLM verstrekte. Maar in diezelfde periode is er wel 150 miljoen uitgegeven voor een schilderij dat nationaal erfgoed was. En er is iemand heel rijk geworden van al die mondkapjes.’ Helemaal de hoop opgegeven op alsnog een waardig afscheid van de Boeing 747 in KLM-kleuren heeft Bob nog niet. ‘Op Maastricht staat er nog één, de voormalige PH-BFW.’
Elkaar versterken
‘De MD-11 is ook een icoon’, zegt Bob. ‘Het is een vliegtuig dat zich onderscheidt. Idem de Lockheed Constellation. Er zijn luchtvaartfans die dat de enige echte Queen of the Skies vinden. Is het erg als er twee koninginnen zijn? Misschien komt er nog wel een derde als het elektrisch vliegen eenmaal gestalte heeft gekregen. Je moet groter denken. En elkaar versterken. Met de keuze voor hun Delftsblauwe miniatuurhuisjes maakt KLM haar verbinding met Nederland duidelijk. Dat is briljant.’ Omdat Bob er ook een verzameling Mascolori-schoenen op nahoudt, gooide hij bij de eveneens Nederlandse fabrikant al een balletje op voor een beperkte oplage met een opdruk van KLM-huisjes. Hij heeft er goede hoop op dat dit gaat lukken.