Stofzuigers worden ze wel genoemd, vliegtuigmotoren. Maar het is niet alleen stof dat erin komt. Soms gaat het om dieren. Doorgaans om vogels. Een paar keer om een konijn. Een vis belandde er niet in maar werd wel geramd.
Dat een vogel in aanvaring kan komen met een vliegtuig is niet zo moeilijk voor te stellen: zowel de gevederde als de aluminium vogels bevinden zich immers in het luchtruim. Maar een vis?! Toch gebeurde dat. Het type vis is zelfs bekend: een brasem. Op 8 april 1988 zette een Cessna 500 Citation de landing in op vliegveld Eelde. Er zaten vogels op de baan, vertelden vlieginstructeur Ab van der Berg en leerling-vlieger Walter Nootebos later. De dieren vlogen weg, waarvan een met trage vleugelslag. Het lestoestel kwam in botsing met de langzaam omhoogkomende vogel die iets met zijn klauwen vasthield. Van der Berg en Nootebos meldden het voorval bij de havendienst. Toen die ging kijken troffen ze op de baan een naar lucht happende brasem aan. Iets verderop lag een dode visarend die een vleugel miste. Het vliegtuig zelf had geen beschadigingen opgelopen.
Rabbitstrike
Op de Eindhovense luchthaven maakte op 28 augustus 2019 een konijn zich niet op tijd uit de voeten toen het een Boeing 737-800 van TUI tegenkwam. “Nee, er zijn geen vliegende konijnen”, zei een woordvoerder van de desbetreffende luchtvaartmaatschappij erover. “Het konijn is vanwege de enorme zuigkracht van de motor naar binnen gezogen. Gelukkig springen de meeste konijnen weg. Maar deze dus niet.” Behalve het konijn overleefden twee fanbladen van de 737 de botsing niet. “De technici konden zien dat het om een konijn ging.”
Ook op de luchthaven van Bremen koos op 2 augustus van dit jaar een konijn niet op tijd het hazenpad toen wederom een Boeing 737-800 zich aandiende. Dit keer betrof het een machine van ETF Airways. Een rabbitstrike loopt voor een luchtvaartmaatschappij flink in de papieren. Zo kostte de aanvaring met Flappie ETF 1 miljoen euro.
Tenminste één vogel
Aanvaringen tussen vogels en vliegtuigen veroorzaken jaarlijks wereldwijd meer dan 1 miljard euro schade. Ook vinden iedere jaar aanvaringen plaats waarbij de veiligheid van de passagiers duidelijk in het geding is, met soms fatale afloop. Dit jaar kwam op 3 januari een Airbus A300-600F van DHL in aanvaring met ten minste één vogel toen de machine vanaf Schiphol vertrok. Ondanks de grote steekvlam die dit in de linkermotor veroorzaakte, kon het vliegtuig zijn route naar de luchthaven van Leipzig Halle veilig vervolgen en landde het zonder verdere problemen.
Maraboes op ramkoers
Memorabel was een aanvaring met een maraboe, waarover Jochem Kempkes vertelt in het boek Aviation Legend Martinair MD-11. In het vroege ochtendgloren vertrok de machine volgeladen met vracht. De cockpitcrew genoot van het uitzicht over de Keniaanse steppe. Een groepje van vijf maraboes had ook het luchtruim gekozen, vogels van een zeer groot formaat met een opvallend uiterlijk. ‘Vrij snel hadden we ze dan ook scherp in het vizier en beseften gelijk dat ze op ramkoers vlogen. Helaas konden we met onze eigen grote vogel geen ontwijkende manoeuvres maken’, vertelt Jochem. ‘Plotseling ineengedoken zaten wij in onze stoelen omdat één maraboe echt recht op het cockpitraam afkwam waar ik achter zat. Met zijn spanwijdte van 2.60 meter spreidde de vogel zijn vleugels, in een ultieme poging ons te missen. Ternauwernood door de luchtstroom geholpen gleed hij net over de cockpit heen.
Maar tijd om opgelucht adem te halen was er niet. Een enorme klap en trillingen door het hele vliegtuig volgden binnen één seconde. Het beest was in onze staartmotor terechtgekomen, die heerlijk op vol vermogen draaide om onze MD-11 naar grote hoogte te loodsen. Het behoeft geen betoog dat onze motor nogal moeite had om deze ongeveer zeven kilo wegende maraboe te verwerken. Dat de schade groot was bleek niet alleen uit onze motorinstrumenten. Ook de hydrauliek die normaal gesproken door de staartmotor op druk wordt gehouden, was lekgeslagen.’ De verkeersleiding van Nairobi ving de ‘pan-pan’-spoedoproep op. Het vliegtuig keerde terug naar de luchthaven in kwestie. Bij het uitklappen van het landingsgestel bleek er geen sprake te zijn van additionele schade, wat natuurlijk mogelijk was geweest door die andere vier “vrienden” van de maraboe, die op een haar na waren gemist. De ietwat kreupele MD-11 liet zich gelukkig gemoedelijk landen en vervolgens tot stilstand brengen. De opgetrommelde brandweer hoefde dan ook niet in actie te komen.