De titel van het net uitgekomen boek dat jachtvlieger Peer Dekkers schreef, verwijst naar de uitleg van een Belgische docent over het hydraulische systeem van de Fouga Magister. “Dat systeem was vrij eenvoudig uitgevoerd en de theorieles hierover was niet veel meer dan een uitgetekend schema, met de uitleg ‘Langs hier, langs daar en terug naar vergaarbak’. Deze uitdrukking vat bovendien aardig samen, hoe de vliegeropleiding voor de meesten van ons verliep”, licht hij toe. “Van hier in Woensdrecht ging het via daar in Brustem (België), Moose Jaw (Canada) of Sheppard (VS) terug naar de vergaarbak – de operationele squadrons in Nederland.” Zijn boek staat vol verhalen over de militaire vliegopleiding in de naoorlogse jaren. De titel ervan is gebaseerd op die bijzondere uitdrukking.
België
Luitenant-kolonel-vlieger b.d. Peer Dekkers begon zijn militaire vliegopleiding in 1966 op de Fokker S.11 en sloot zijn vliegende loopbaan af in Amerika bij een opleidingssquadron van de USAF. In de tussenliggende periode was hij onder meer commandant van 314 squadron, dat met de NF-5 vloog vanaf vliegbasis Eindhoven. Een deel van zijn vliegopleiding kreeg hij in België. Destijds werkten de Nederlandse en Belgische luchtmacht samen om hun vliegers op te leiden. Na de Fokker S.11 gingen de Nederlanders naar het Vlaamse Brustem/St.Truiden, om te leren vliegen op de Fouga CM.170 Magister.
Tijdverdrijf
Zijn boek is het vierde deel van een serie met verhalen over de Nederlandse jachtvliegerij. Dekkers kende enkele helikoptervliegers met interessante anekdotes, vandaar dat nu de invalshoek van de militaire vliegopleiding is gekozen. “Het boek begon als tijdverdrijf tijdens de coronapandemie”, vertelt hij. “Via sociale media en andere kanalen deden we enkele oproepen om verhalen in te sturen. Uiteindelijk konden we zo’n 160 korte verhalen en anekdotes bijeenbrengen.”
Veiliger
De meeste bijdragen in het boek stammen uit de periode 1960-1990, waarvan een aantal door Dekkers zelf is geschreven. Het valt op dat er relatief weinig verhalen in het boek staan van actief dienende vliegers. “We hebben helaas niet veel bijdragen ontvangen over de huidige vliegopleiding. Misschien komt dit ook omdat er vroeger veel meer mocht dan nu. We waren toen veel vrijer in ons doen en laten. Het heeft er wel toe geleid dat het vliegen veel veiliger is geworden. In de jaren tachtig op de Starfighter hadden we een paar keer per jaar een begrafenis. Dat is nu gelukkig wel anders.”
Fluittoon
Toch zijn er ook opvallende overeenkomsten tussen de opleiding in 1960 op het Belgische Brustem en die in 1990 op het Texaanse Sheppard. Dekkers: “De Fouga Magister was uitgerust met twee kleine straalmotoren, waarvan de stuwdruk niet in duizenden maar in honderden ponden werd uitgedrukt. Kenmerkend was de hoge fluittoon die de motoren produceerden, waardoor ze de bijnaam ‘whistling turtle’ kregen. De Cessna T-37 was uitgerust met dezelfde motoren, maar dan in Amerika in licentie gebouwd. Bijnaam van de T-37 was dan ook de ‘Tweet’. Verschillen tussen beide toestellen waren er ook. Zo zaten in de T-37 leerling en instructeur naast elkaar, wat de instructie vergemakkelijkt.”
Kleurrijk
In de jaren zestig werden de regels bij de Belgische luchtmacht veel minder streng gehanteerd dan later in Amerika. “De Belgische instructeurs waren vaak kleurrijke figuren”, herinnert Dekkers zich. “Een aantal was ook lid van het demonstratieteam ‘De Rode Duivels’, dat met rood geschilderde Fouga’s vloog. Het kon zomaar gebeuren dat er opeens een Fouga naast je kwam vliegen in formatie, maar dan wel ondersteboven! Of dat de instructeur aan het einde van een oefenvlucht zijn kunsten demonstreerde aan een leerling. Een ‘outside loop’ hoorde vaak daarbij, met negatieve G-krachten tot gevolg. Na afloop stapte de leerling met rood doorlopen ogen uit de cockpit.”
Amusant
Het boek is een amusante verzameling korte verhalen van militaire vliegers over alle aspecten van hun vliegopleiding. Zo zijn ook bijdragen van helikoptervliegers en Amerikaanse vlieginstructeurs opgenomen in het boek. Het merendeel betreft verhalen over bijna-ongelukken, grappige voorvallen of ‘practical jokes’. Verder beschrijven enkele vliegers hoe het verloop van hun opleiding eruitzag in Canada of de Verenigde Staten. Hier en daar is er enige overlap tussen de verhalen. Zo komt het doorgeven van antwoorden op meerkeuzetoetsen meerdere keren terug. Het is een zeer lezenswaardig boek dat bij veel voormalige luchtmachtvliegers voor herkenning zal zorgen. Liefhebbers van de serie over verhalen van jachtvliegers kunnen met dit vierde deel dan ook hun hart ophalen.
- Peer Dekkers | Langs hier, langs daar en terug naar vergaarbak
- Softcover | 192 pagina’s | geïllustreerd met foto’s en tekeningen
- ISBN 9789490008277 | Uitgave in eigen beheer door Martin Leeuwis Publications
- € 18,95, online te bestellen
Pre-order nu: schaalmodel van de gloednieuwe KLM A321neo
Nu te bestellen in de webshop! Let op: limited edition.
Verschillend
VWO