Om de meest realistische vliegervaring te hebben zonder van de grond te komen zul je een Full Motion Simulator (FMS) moeten gebruiken. Dit soort vliegsimulatoren zijn doorgaans het exclusieve terrein van de grote luchtvaart, waar ze ook wel bekend staan als Full Flight Simulators.
Airline-piloten gebruiken de zeer kostbare simulatoren voor het behalen van een type rating of een prof check. Niet iets dat doorgaans is weggelegd voor de gemiddelde PPL-vlieger. En al zouden ze willen, tot voor kort was er geen FMS beschikbaar voor de General Aviation (GA). Voor helikoptervliegers is er in Zwitserland een gecertificeerde Robinson R22 simulator, maar de fixed-wing vliegers waren nog altijd grounded. Gelukkig brengen Hogeschool Inholland en E-Flight Academy daar nu verandering in. Na zelf meerdere keren in een 737 en 787 FMS te hebben gevlogen was het nu tijd om plaats te nemen in de nieuwste aanwinst van E-Flight.
Hop on board
Waar een simulator doorgaans een grote doos (op poten) is, zonder aan de buitenkant enige aanwijzing dat het om een vliegtuig gaat, is het bij deze simulator direct duidelijk waarmee je op pad gaat. De behuizing is namelijk het airframe van een daadwerkelijke Pipistrel. De op basis van een Pipistrel Virus geconfigureerde apparatuur is in de levensechte behuizing geplaatst en op een full motion platform gezet. Daarmee heeft het ook veel weg van de fameuze “Blue Box” van Ed Link. Dit was de eerste commerciële vliegsimulator ter wereld, ontwikkeld in de jaren ’30, en toen al full motion.
Omdat ik zelf al een aantal uur op een echte Pipistrel Virus heb gevlogen was ik erg benieuwd naar de beleving met de simulator. De eerste overeenkomstige ervaring heb je al bij het instappen. Doordat de simulator in een echte cockpit is gebouwd gaat dat net zo lastig als in de buitenlucht. Spot on!
Na het instappen krijg ik een VR-bril op waarmee de beelden worden weergegeven. Dus geen grote beeldschermen op de plek waar normaal de cockpitramen zitten en geen fysiek dashboard. Nee, deze sim doet, op de primary controls na, alles digitaal. Hoewel het wel even wennen is aan de ogen, lukt dat snel en het ziet er mooi uit.
Wat ook goed werkt is de reactie die de vliegsimulator geeft op de input uit de stick. Het full motion platform en het beeld bewegen netjes mee op basis van de stuurbeweging die wordt gemaakt. De stick voelt realistischer aan dan ik van een simulator gewend ben omdat die gekoppeld is aan een force feedbacksysteem dat ervoor zorgt dat de weerstand die je ervaart toeneemt wanneer de stuuruitslag toeneemt. In het echt werkt dat ook zo doordat de stuurvlakken meer wind vangen naarmate ze verder uitslaan.
Continu verbeteren
Het ontwikkelen van het force feedbacksysteem was dan ook de eerste prioriteit van de studenten van Inholland bij het ontwikkelen van de simulator. Het op vliegveld Teuge gevestigde E-Flight had de hogeschool Inholland in Delft benaderd of zij konden meehelpen met het ontwikkelen van een vliegsimulator. Twee studententeams van de opleiding Luchtvaarttechnologie pakten de handschoen op en zijn gaan bouwen aan de FMS. Dit project liep van februari tot en met juni 2021.
“Na dit studieproject vonden Inholland en E-Flight het de moeite waard de sim te blijven doorontwikkelen”, vertelt simulator developer van E-Flight, Maarten Hermans. “E-Flight kocht een cockpit bij Pipistrel, een platform van MotionSystems en een XR-headset bij Varjo. De control loading setup die er nu nog steeds in zit, is gemaakt door mijn afstudeerbegeleider op Inholland. Deze systemen zijn toen allemaal op Inholland geïntegreerd door studenten en docenten. Dit liep van juli 2021 tot en met november 2021. In november 2021 ben ik begonnen met mijn afstuderen op de simulator en in december 2021 is die verhuisd naar Teuge.”
Maarten studeerde in juli van vorig jaar af op dit project en won de Nederlandse Lucht en Ruimtevaartprijs van 2022 ermee. Daarna verhuisde hij met de simulator mee naar E-Flight, waar hij inmiddels verantwoordelijk is voor het begeleiden van gebruikers van de simulator en het doorontwikkelen ervan.
Want de ontwikkeling van dit unieke product staat niet stil. Zo wordt er op dit moment nog gewerkt aan het aansluiten van de roerpedalen op het force feedbacksysteem, zodat straks ook in de sim de bochten volledig met force feedback en zonder sideslip gemaakt kunnen worden. Ook de ontwikkeling van de Virtual Reality is nog niet klaar. Er wordt gewerkt aan het kunnen zien van je eigen lichaam terwijl je aan het vliegen bent. Je krijgt daarmee een Mixed Reality-systeem dat steeds dichterbij de echte ervaring komt.
De beelden die je ziet bij het opzetten van de VR-bril zijn gebaseerd op de laatste Microsoft Flight Simulator, een programma dat bekend staat om de mooie scenery. De software wordt gedraaid vanaf een computer met internet zodat er altijd gewerkt wordt met de laatste versie. Er is zelfs een fanatieke Flight Simulator-gebruiker geweest die vliegveld Teuge en de omgeving heeft nagemaakt, zodat het uitzicht er in de simulator net zo uitziet als in het echt.
Op naar de eerste gecertificeerde GA-sim
Echter, Maarten wil de FMS voor meer gaan gebruiken dan alleen een hobby-apparaat voor simliefhebbers. Het doel is de vliegsimulator te kunnen gebruiken tijdens de PPL-opleiding die E-Flight aanbiedt. Daarvoor zal het hele apparaat gecertificeerd moeten worden als FNPT II-simulator, inclusief de software. Het programma van Microsoft is daarvoor niet geschikt, dus is het plan om over te stappen naar X-Plane. De omgeving wordt in X-Plane niet zo mooi weerspiegeld als bij Microsoft, maar de cockpit wordt wel op een gedetailleerdere wijze weergegeven. Het virtuele vliegtuig is daardoor accurater te besturen en dat is waar het uiteindelijk om gaat.
Ook zal op termijn de virtuele Pipistrel Virus moeten plaatsmaken voor een virtuele Velis, het volledig elektrische vliegtuig van Pipistrel waarin E-Flight haar studenten traint. Om dit te bewerkstelligen zullen er softwarematige aanpassingen moeten plaatsvinden. De fysieke constructie kan door het gebruik van Virtual Reality hetzelfde blijven, omdat de nieuwe cockpit simpelweg in de VR-bril geprojecteerd kan worden.
Toegevoegde waarde voor de VFR-opleiding
Na zelf een vlucht te hebben gemaakt in de vliegsimulator denk ik zeker dat het een toegevoegde waarde kan hebben voor de studenten van E-Flight. Aspirant-piloten kunnen voorafgaand aan een lesvlucht of examen de vlucht eerst volledig uitvoeren op de simulator. Een extra steile bocht maken of een keer extra overtrekken wanneer dat nog niet helemaal lekker gaat. Of mocht er al een tijdje niet gevlogen zijn, dan kun je simulatorvliegen goed gebruiken om weer bekend te raken met alle knoppen en procedures.
Tijdens mijn opleiding heb ik ook heel wat tijd in een FNPT II-simulator doorgebracht en dat heeft mij veel geleerd. En dat terwijl die simulator statisch was en geen gedetailleerde omgeving projecteerde. Het full motion platform en de VR-bril zijn juist voor een VFR-opleiding een mooie toevoeging.
Op deze vliegsimulator worden de nieuwste technische snufjes gebruikt om een zo realistisch mogelijke General Aviation vliegervaring te bieden. En dat is in mijn ogen goed gelukt. Ik heb nooit een GA-trainer gezien die dichterbij het echte werk kwam dan dit.
Unieke kans: win een proefles elektrisch vliegen!
Kom op 5 april langs bij E-Flight Academy op Teuge Airport en maak kans op een proefles elektrisch vliegen.
Verschillend
