Op 29 december 1972 crashte een Lockheed L-1011 Tristar van Eastern Air Lines, registratie N310EA, in de Everglades, een subtropisch moeraslandschap in het zuiden van de Amerikaanse staat Florida. In de tijd die volgde zou het in enkele machines van de inmiddels niet meer bestaande luchtvaartmaatschappij zo nu en dan zijn gaan spoken.
De driemotorige Lockheed was als Eastern Air Lines Flight 401 onderweg van New York JFK naar Miami MIA. Toen de cockpit crew tijdens de daling het onderstel van het nog maar vier maanden oude vliegtuig uitklapte, bleek het groene lampje niet te werken ter indicatie of het neuswiel geheel is uitgeklapt en vastgeklikt. Zonder dit lampje bleef het gissen of dit wel was gebeurd.
Geen redden meer aan
Aan de hand van een test bleek dat het lampje was doorgebrand. Op een hoogte van tweeduizend voet werd het vliegtuig op de automatische piloot gezet. De second officer verliet de cockpit om in de onder de cockpit gelegen avionics bay te kijken hoe het ervoor stond met het neuswiel. De gezagvoerder en first officer gingen in de weer met het vervangen van het lampje. Tijdens die bezigheid moet een van hen een moment tegen de stuurknuppel hebben gestoten waardoor de Tristar in een andere mode van de autopilot werd gebracht en in een langzame daling terechtkwam. Het Ground Proximity Warning System, een systeem dat de hoogte van het vliegtuig controleert, ging af zonder dat het moet zijn opgemerkt: de piloten waren druk bezig met het lampje en de second officer zat niet achter het BWK-paneel. Toen de mannen in de cockpit doorhadden dat de Lockheed hoogte verloor, was er geen redden meer aan.
Kerstliederen
Van de 176 inzittenden kwamen er 99 meteen om bij de crash die volgde, waaronder copiloot Albert Stockstill. Gezagvoerder Robert Loft en second officer Don Repo raakten zwaargewond. Leden van de cabin crew die de crash hadden overleefd waarschuwden de nog in leven zijnde passagiers vooral geen lucifers aan te steken in het hen omringende duister vanwege de kerosine die uit de machine lekte. Er werden kerstliederen gezongen om de moed erin te houden en de aandacht te trekken van reddingsteams. Robert “Bud” Marquis die op het moment dat de machine in de Everglades neerstortte in een moerasboot op kikkers joeg, was echter ooggetuige van de crash.
Dankzij zijn snelle efficiënte optreden konden veel van de overlevenden in veiligheid worden gebracht. Zo niet Robert Loft die in de cockpit stierf voordat hij naar het ziekenhuis kon worden gebracht. Ondanks de brandwonden die Robert “Bud” Marquis tijdens zijn reddingsactie opliep aan zijn gezicht, armen en benen als gevolg van de toch in vlam gevatte kerosine, bleef hij de hele nacht en de daaropvolgende dag doorgaan met het vervoer van mensen van en naar de crashlocatie, waaronder Don Repo. Maar ook dit lid van de cockpitcrew stierf een dag na de ramp aan zijn verwondingen.
Geestverschijningen
Al snel na de crash van de Lockheed kwamen de verhalen. Spookverhalen. In machines van Eastern werden zowel Robert Loft als Don Repo bij herhaling gesignaleerd. Zo zou de geest van Repo regelmatig verschijnen op plekken waar de crew zich veelal ophoudt: de cockpit en de pantry. Repo zou zich zorgen maken over de vliegveiligheid. Hij zou gewezen hebben op een defect elektrisch circuit, dat vervolgens daadwerkelijk werd gevonden en vervangen. Toen een vlieger op een ander moment poolshoogte ging nemen omdat hij klopgeluiden onder de vloer hoorde en daarom het luik dat toegang bood naar de avionics bay opende, zag hij niet alleen het gelaat van Repo dat prompt verdween, hij ontdekte vervolgens in die ruimte wel degelijk een probleem. Repo zou zelfs betrokken zijn geweest bij de reparatie van een defecte oven.
Ook de geest van Loft zou meermaals zijn opgedoken. Een stewardess zou hem gevraagd hebben wat hij kwam doen, aangezien ze hem niet had zien instappen en hem ook niet kon identificeren op de passagierslijst. Omdat een antwoord uitbleef deed ze in de cockpit een melding over de plotseling verschenen passagier. De gezagvoerder liep met haar naar de cabine en herkende Loft, die prompt in het niets verdween.
Onderdelen verwijderd
Het management van Eastern Air Lines reageerde sceptisch op die spookverhalen en stelde voor dat personeel dat met die geestverschijningen zou zijn geconfronteerd psychiatrische hulp kon krijgen, waarbij de kosten verhaald konden worden op de werkgever. Ook dreigde de luchtvaartmaatschappij met ontslag als het verspreiden van deze verhalen niet stopte. Tegelijkertijd verwijderde de airline, sceptisch of niet, alle uit de verongelukte N310EA geborgen onderdelen die inmiddels dienstdeden in hun andere vliegtuigen. De verhalen eindigden daarmee, alhoewel ze nog wel voortleven in een paar boeken, te weten My search for the Ghost of Flight 401 van de hand van Elizabeth Fuller, een van de overlevende stewardessen aan boord van deze vlucht, en The Ghost of Flight 401 dat onderzoeksjournalist John G. Fuller erover schreef.
Spoken
Geestverschijningen zijn van alle tijden. Het zou dan gaan om de zielen van mensen, dieren of dingen die ooit bestonden en zich nu tussen de aardse wereld en het hiernamaals bevinden waar ze gaan rondspoken. Er bestaat een onderverdeling in bewuste en onbewuste spoken. Laatstgenoemde zouden niets merken van de wereld der levenden. Eerstgenoemde zouden juist opzettelijk communiceren met mensen en dit ook soms kunnen doen via hun omgeving. Spoken worden ingedeeld in vier categorieën: spoken die attenderen op gevaar, spoken die informatie verschaffen, spoken die de levenden om hulp vragen, en speelse spoken waarvan de benaming al duidelijk maakt dat ze als ondeugend en niet serieus worden gezien. Vooral Repo zou binnen die optiek tot die eerste twee categorieën kunnen worden gerekend.
Ook wordt gemeend dat de ziel van mensen die zijn overleden als gevolg van een traumatische gebeurtenis, nog niet klaar is voor het hiernamaals en daarom gaat rondspoken. Het verongelukken van Flight 401 kan zeker als een emotionele gebeurtenis worden beschouwd en voor de cockpitcrew van de Lockheed geldt dat natuurlijk helemaal: een niet werkend lampje eiste al hun aandacht op met een crash tot gevolg.
Hoe het ook zij, de meeste mensen hebben het niet zo op rondspokende geesten. Het afsteken van vuurwerk tijdens de jaarwisseling heeft van oorsprong het doel ze te verjagen. En een grafsteen moet de geest van de overledene beletten om ooit nog tevoorschijn te kunnen komen. Maar ondanks al die afwerende maatregelen zijn er de nodige andere ‘aviation ghosts’ gesignaleerd, waardoor er nog veel meer verhalen rondwaren in dezelfde geest. Over dat er meer tussen hemel en aarde hoeft in elk geval geen twijfel te bestaan: al zijn het alleen maar de vele vliegtuigen die onderweg zijn.
Uddel
MBO
