Waarom hebben zoveel vliegtuigen een witte livery?

Onlangs maakte Emirates haar nieuwe kleurenschema bekend. Aan de grotendeels witte livery is weinig aan veranderd sinds 1985, het jaar waarin deze airline werd opgericht. De meteen in het oog springende vernieuwingen bestaan uit een 3D-effect op de staart, roodgekleurde vleugeltippen en een grotere belettering op de romp. Zo blijft Emirates een van de vele luchtvaartmaatschappijen die kiezen voor een hoofdzakelijk witte outfit van hun vliegtuigen. Een keus waarbij het wit domineert brengt diverse voordelen met zich mee.

Op 26 juli 2021 was het einde oefening voor de PH-AOM bij KLM. Met een witte staart en ontdaan van haar logo’s ging het met deze Airbus A330-200 richting Woensdrecht waar het leasebedrijf het toestel weer in ontvangst nam. Ruim een jaar later was de machine als 9H-PAX opnieuw te zien op Schiphol. Nog altijd in haar KLM-blauwe jas maar inmiddels uitgerust met enkele extra witte ‘versieringen’ in de vorm van een horizontale bestickering aan weerszijden boven alle raampjes en met onder de voorste raampjes ook nog een horizontale bestickering waarop te lezen valt: ‘Operating by Airhub Airlines’. Het KLM-blauw was bij de VQ-BWM, een Boeing 747-400 Combi die eerder rondvloog als PH-BFV, ook nog duidelijk aanwezig, al moet ik zeggen dat die nieuwe jas zeker niet verkeerd was in tegenstelling tot wat die arme PH-AOM in de dubbele zin van het woord is aangedaan.

Voordelig

Om dergelijke creaties te voorkomen, ligt de keus voor een geheel witte outfit voor de hand waarbij de ene airline zich van de andere kan onderscheiden door een aantal kenmerkende logo’s op de romp, staart en wingtips aan te brengen waar makkelijk overheen gekwast kan worden. Menig cargomaatschappij laat een machine zelfs volledig blanco. Het laat zich raden dat dit verhuur, lease of doorverkoop vergemakkelijkt. Evenmin staat je merk op een airplane graveyard weinig florissant te kijk. Een witte jas pakt voorts voordelig uit omdat wit niet verkleurt. Door de grote zonintensiteit waarmee vliegtuigen te maken krijgen, verbleken kleuren snel. Ook oxidatie, een chemische reactie met zuurstof, bewerkstelligt dat kleuren na verloop van tijd naar wit vervagen. Gevolg is dat er sneller gespoten moet worden. Het maken van gecompliceerde kleurenschema’s kost bovendien veel tijd. Dit in tegenstelling tot het simpelweg geven van een geheel witte spuitbeurt. Al die tijd is het vliegtuig immers buiten dienst en brengt het geen geld in het laatje. Omdat een witte kleur minder verflagen vereist, voegt een witte jas minder gewicht toe dan de anders getinte. Het aanbrengen van meer lagen houdt in dat er meer gewicht wordt toegevoegd. Een wit vliegtuig zal dus minder brandstof verbruiken, wat opnieuw scheelt in de portemonnee.

Makkelijker

Het is niet alleen makkelijker een vliegtuig simpelweg wit te spuiten, een witte livery vergemakkelijkt ook het opsporen van zaken als scheurtjes, deuken en olielekkages. In geval van een witte ondergrond zijn die voor het menselijk oog beter waarneembaar dan bij donkerdere of veelkleurige beschilderingen. Ook vogels zouden, volgens een onderzoek dat in 2011 in Amerika werd verricht, witte vliegtuigen makkelijker kunnen waarnemen en dus kunnen ontwijken. Reden: het wit contrasteert goed met de visuele achtergrond. En als een machine onverhoopt verongelukt, zijn witte wrakstukken makkelijker terug te vinden dan donkere.

Koel

Het bekijken van een stelletje foto’s van de Concordes die ooit het luchtruim kozen, maakt algauw duidelijk dat alle beschilderingen van dit vliegtuigtype op wit waren gebaseerd. Alleen de F-BTSD vloog kortstondig rond in een Pepsi-livery. De keus voor die overwegend witte livery was erin gelegen dat zonlicht het beste wordt weerkaatst door witte lak met als gevolg dat dit de warmteabsorptie vermindert. Uiteraard geldt dit evenzeer voor andere vliegtuigtypes. Zowel de neus als de cabine en andere belangrijke onderdelen van een toestel blijven daardoor koel. Dat is wel zo prettig, zeker als een machine ergens op een warme bestemming staat te wachten op nieuwe passagiers en/of vracht. Dan kan de airco mooi een graadje lager en dat levert direct een kostenbesparing op voor de airline. Ook kan het witte oppervlak mogelijk gevaarlijke zonnestraling buiten houden. De witte verflaag fungeert voor vliegtuigen dus als een soort zonnebrandlaagje.

Stickers

Op het internet wordt nogal eens verkondigd dat de witte vliegtuigen zijn bestickerd met logo’s. Maar dat is onjuist. Stickers maken de vliegtuighuid minder glad. Dat levert weerstand op en dat resulteert in extra kosten. Toen KLM haar eerste Boeing 787-10 ontving, de PH-BKA met op de romp het 100-jaar-logo, deed algauw het verhaal de ronde dat het ging om een aquafresh-sticker. Wat men ook van het ontwerp vindt, het betreft zeker geen sticker. Elke kleur is afzonderlijk op de romp aangebracht. Niet dat er nooit wordt bestickerd. Dat bewijst de 9H-PAX wel. Zeker bij de uitfasering van een vliegtuig wordt ten behoeve van de ferryvlucht de registratie veelal overgeschilderd waarna er vervolgens een sticker overheen komt.

Eurowhite

Voor van alles en nog wat bestaan rubriceringen, zo ook voor de verschillende soorten beschilderingen waarmee airlines rondvliegen. De naam Eurowhite verwijst naar al die witte livery’s. Waarom het Eurowhite is en bijvoorbeeld niet Americanwhite? Het verhaal gaat dat het inmiddels niet meer bestaande Franse UTA, Union de Transports Aériens, er als eerste mee kwam in 1973. De inmiddels in Air France opgegane maatschappij liet van haar nieuw aangeschafte Douglas DC-10’s niet alleen de bovenzijde boven de cheatline (die lange lengtestreep over de gehele romp van een machine) wit spuiten, maar tot ver daar onder. Alleen de staart en het achterste deel van de jet kregen een donkerblauwe kleur. Volgens datzelfde verhaal zou Air France vervolgens de eerste zijn die koos voor een geheel witte romp, waarop enkel de naam van de maatschappij is te zien, met alleen een herinnering aan de Franse driekleur op de staart. Het verhaal klopt echter van geen kant. Al in 1968 vloog het Amerikaanse Air West met beschilderingen rond die vrijwel geheel wit waren. Maar dankzij het kletsverhaal is de naam van een outfit waarbij het wit domineert aan Europa gekoppeld.

De witte daken van KLM

Eerder vloog KLM overigens ook rond in een grotendeels witte outfit, zij het uitsluitend boven de cheatline. Niet dat de maatschappij daarmee van start ging. De eerste machines waarmee ’s werelds oudste airline het luchtruim koos waren voorzien van twee kleuren blauw: licht- en donkerblauw. Met de komst van de aluminium vliegtuigen verdween de verflaag. Na de Tweede Wereldoorlog vlogen de machines rond met een strakke belijning in donkerblauw met daarboven de betiteling ‘The flying Dutchman’. Op de staart ontbrak de Nederlandse driekleur niet. In de vijftiger jaren konden bij KLM de eerste witte daken worden gespot. Zo’n twintig jaar later maakte het wit plaats voor het hemelsblauw.