Jetten vlieg op

Meestal zijn het vooral zakenjets die bij mij thuis overvliegen. Maar soms zijn het ook de ‘zwaardere jongens’, waarvan vooral de Airbus A330’s, de Boeing 777-200’s en de Boeing 747-400’s goed van zich laten horen. Daaraan moet een eind komen volgens een bepaald deel van de bevolking. Hoe groot dat deel is? Geen idee, maar duidelijk is dat dit deel stevig vertegenwoordigd wordt door de zittende regering, met onder anderen Rob Jetten als toonaangevende spreekbuis. Sowieso moet de Nederlandse vliegerij een toontje lager gaan zingen. Nee, niet alleen maar een toontje, zeg maar gerust een hele toonladder met de voorgenomen krimp van Schiphol. Nederland, dat mondiaal decennialang in luchtvaartland respect genoot als pionier waar het gaat om het opbouwen van een fantastisch luchtvaartnetwerk, wordt wereldwijd nu gezien als gekke Henkie.

Heerlijk losgaan moet het voor voormalig KLM-CEO Pieter Elbers zijn geweest in zijn nieuwe functie als IndiGo-CEO. Waarom ik dat denk? Omdat zijn recordorder bij KLM 100 stuks nieuwe vliegtuigen betrof terwijl hij er bij IndiGo maar liefst 500 bestelde. En dat bovendien bovenop een al eerder uitstaande bestelling van 500 stuks. Bij Air India weten ze er ook raad mee: die luchtvaartmaatschappij plaatste een order van 470 stuks. United, dat een half jaar eerder al tekende voor 270 nieuwe toestellen, deed er vervolgens nog maar eens een schepje bovenop met 200 stuks. Turkish Airlines broedt inmiddels op een grote order van 600 stuks. En dichter bij huis was Ryanair onlangs goed voor een bestelling van 300 exemplaren. Zo kunnen we nog wel even doorgaan. En bijna steeds gaat het daarbij om vlootuitbreiding. Airbus en Boeing verwachten dan ook dat er over twintig jaar twee keer zoveel vliegtuigen rondvliegen als nu. Gegeven de krimpplannen die in Nederland worden nagejaagd zullen KLM en Transavia daarvoor dus niet medeverantwoordelijk zijn.

Als gevolg van de groei van het wereldwijde luchtverkeer kan uitbreiding van de luchthavens niet uitblijven. Terwijl Schiphol moet krimpen, wordt in landen als China, Turkije, Saudi-Arabië, Qatar en de Arabische Emiraten ook wat dat aangaat flink aan de weg, nou ja, aan de start- en landingsbanen getimmerd met de bouw van vliegvelden die soms wel twee keer zo groot zijn als Schiphol. De Braziliaanse regering wil het vliegen zelfs bereikbaarder maken voor haar landgenoten door via een overheidsprogramma goedkope vliegtickets aan te bieden.

En de Nederlandse politiek? Die zet groots in op een voortrekkersrol waar het gaat om klimaatverandering en duurzaamheid. Niet alleen worden mensen die in de luchtvaartsector werken hiermee geconfronteerd, zo ook huizenbouwers, wegenbouwers en boeren. Dankzij al die voorgenomen plannen richting 2030 ten behoeve van 22 megaton CO2-reductie per jaar, kosten 28 miljard euro, wordt een mondiale opwarming van de aarde voorkomen van 0,000036 graden. Die 22 megaton is nog vijf megaton minder dan wat China in één dag uitstoot. Met een theelepel het water van een tsunami terug naar de zee brengen, schrijft iemand op LinkedIn. Een verschil van 0,000036 of 0,000037 kan wel degelijk van cruciaal belang zijn bij wel of niet op de rode knop drukken, meent een ander. Ooit leerde ik getallen lager dan 4 af te ronden naar beneden en een getal van 5 of hoger naar boven. 0,000036 wordt dan 0,00004 dus zo goed als 0.

Ergens in het achterland van Amsterdam staat een informatiebord over de ontstaansgeschiedenis van Waterland. Tientallen keren liep ik er gewoon langs totdat ik toch maar eens kennisnam van de tekst erop. Wat ik onder meer las? ‘Een wereldwijde klimaatverbetering aan het einde van het Holoceen heeft ertoe geleid dat er een definitief einde kwam aan de laatste ijstijd. Vanaf dat moment is het klimaat in grote delen van de aarde, hoofdzakelijk, zoals het klimaat tegenwoordig is. Deze klimaatverbetering had tot gevolg dat de ijskappen afsmolten, waardoor de zeespiegel snel steeg.’ Klimaatverbetering? Ja, dat staat er echt. Dat de ijsberen dat anders hebben beleefd lijkt me voor de hand liggend. Vliegtuigen, auto’s, schepen en fabrieken waren er toen niet, dus die konden ook geen CO2 uitstoten. Er vond dus een door de mens als welkom ervaren klimaatverandering plaats. Je zou denken omdat het er voor de mens beter toeven werd. Dat zet je er toch toe aan om anders tegen de klimaatproblematiek aankijken? En daarvoor hoef je toch nog niet meteen te ontkennen dat er een klimaatverandering plaatsvindt? Om vast te stellen dat de poolijskappen ook nu weer smelten heb je immers helemaal geen ingewikkelde apparatuur nodig, het blote oog volstaat.

Volgens Loesje, je weet wel, dat fictieve meisje dat posters maakt met grappige teksten, zijn de selfies de laatste stuiptrekkingen van het ik-tijdperk. Dat ik-tijdperk heeft heel wat teweeggebracht. Door steeds meer uit te gaan van zichzelf is de mens zichzelf centraal gaan stellen als het middelpunt aller dingen waarbij alles draait om hem, haar, of zo men wil, om die. Dit naargeestige egoïsme doet rare dingen met de mens. Bijvoorbeeld dat je vindt dat jij wel mag vliegen en de ander niet. Zo kon Rob Jetten, minister van Klimaat en Energie, op 12 juni jl. bloosloos het regeringsvliegtuig PH-GOV instappen om van Amsterdam in Groningen te komen. Een afstand van 152 kilometer die in negentien minuten werd overbrugd. Tegenover ruim twee uur in de trein zitten. Of staan. Tussen Jan en Alleman, ook dat nog. Dat doe je toch zeker niet als je een lift van de koning kunt krijgen? Veel leuker toch dan die extra vrije dag die je kunt verdienen als je, je bekoorlijk groen gedragend, in de trein stapt?

En dan dat steevaste geloof dat alles maakbaar is. Er wel eens bij stilgestaan dat zowel de VVD als de New Age-aanhangers dat voor waar houden? Als je maar keihard werkt, overeenkomstig het stokpaardje van Rutte en zijn aanhang, als je maar positieve affirmaties bedenkt in de stijl die bijvoorbeeld Louise L. Hay in haar boek Je kunt je leven helen propageert, kan je alles bereiken. Lukt het niet, dan is het je eigen schuld dat je bijvoorbeeld het beroep niet kunt uitoefenen waarvan je droomt of niet geneest van een terminale ziekte. Met diezelfde overtuigingskracht gaan klimaatactivisten ervan uit dat je, als je maar niet vliegt, minder of liever nog helemaal geen vlees eet, stopt met fossiele brandstofwinningen en overgaat op elektrisch rijden, je huis voorziet van warmtepompen en zonnepanelen, land en zee volbouwt met windmolens, de klimaatverandering tegengaat. Doen de mensen dat niet, dan is het hun eigen schuld dat de aarde onleefbaar wordt. Of ik denk dat keihard werken, omdenken, en bepaalde zaken minder, niet of anders doen, onzinnig is? Natuurlijk niet. Maar heilig geloven dat je daarmee alles oplost? In mijn kindertijd geloofde ik er nog heilig in dat bidden een eind zou maken aan oorlog, ziekte, natuurrampen en dergelijke ellende meer. Helaas, net zomin als dat je alles, zo je in een god gelooft, daaraan kunt toeschrijven, kan je dat evenmin aan de mens. Tenzij je de mens beschouwt als het middelpunt aller dingen en daarbij meent dat alles met menselijk handelen maakbaar is. En dan heeft de mens inderdaad aan alles schuld. Over grootheidswaanzin gesproken.

Terug naar milieuminister en veelvlieger Rob Jetten. Met droge ogen poneert hij dat Nederland vanwege haar geschiedenis en rijkdom een grotere bijdrage moet leveren om de emissies terug te dringen. Even doorgeredeneerd: dat betekent dus dat KLM, als oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld, daarbij een grotere bijdrage moet leveren dan IndiGo, Air India, United en al die andere luchtvaartmaatschappijen. En het volledig staatsgesteunde Qatar dat niet aan milieueisen hoeft te voldoen en waar bij haar medewerkers een angstcultuur heerst? Dat mag uitbreiden op Schiphol. Terwijl dat nu juist moet krimpen. En reken maar dat veel van onze landgenoten even makkelijk als Robbie in het vliegtuig stappen. Lukt dat niet op Schiphol? Dan toch gewoon over de grens? Afhankelijk van hoe de wind waait komt de CO2 die in de lucht zit gewoon onze kant op. Nou en? Nederland kan nu eer behalen als pionier klimaatverandering en duurzaamheid.

Ik denk dat er iets heel anders moet krimpen dan onze nationale luchthaven. In de zestiger jaren waren we hier met 3 miljard mensen. Anno 2023 zijn dat er ruim 8 miljard. Niet alleen plant de mens zich in steeds grotere aantallen voort. De medische technologie bewerkstelligt dat de mens almaar langer kan blijven leven. Ook wordt de helpende hand steeds vaker en massaler uitgestoken in geval van natuurrampen, hongersnood en oorlogsleed. De mens investeert in klimaatbeheer en medemenselijkheid, aldus historicus Peter van Druenen, maar voedt daarmee het monster dat eruit voortkomt, het monster van overbevolking, van te grote druk op de grondstoffenvoorraden en voedselbronnen, van milieuvervuiling. In plaats van vliegschaamte zou de mens last moeten hebben van baarschaamte. Maar nee, kom vooral niet aan de natuurlijke behoefte om kinderen te krijgen. Dat is een recht. Als je dat niet begrijpt heb je niets van het leven begrepen.

Volgens de vlieggrage klimaatminnende Jetten zal ieder land z’n steentje moeten bijdragen aan de klimaatactie. Zal hij heus denken dat ieder land daarnaar gaat luisteren? Als we niets doen, slaan miljoenen mensen op de vlucht, zegt hij. Volgens de laatste cijfers zijn dat er nu al 110 miljoen. Daaronder bevinden zich ook gelukszoekers, mensen die een beter leven willen maar wel afkomstig zijn uit veilige landen. Een beter leven als je in armoede leeft: wie wil dat niet? Mij heugen nog de tekeningen die straatarme Egyptenaren op hun armetierige witte behuizingen aanbrachten als ze bijvoorbeeld een tv hadden gezien of een vliegtuig. Natuurlijk droomden die mensen ervan zelf een tv te bezitten, zelf een vliegreis te maken. Biedt een land de mogelijkheden niet om dergelijke dromen waar te maken, waarom zou je daar dan nog blijven als je weet dat die kans er elders in de wereld wel is? Geloof je heus dat mensen die hun behoefte doen in de rivier en zowel hun kleren als zichzelf in diezelfde rivier wassen, niet net zo graag voor dergelijke bezigheden over een badkamer beschikken als Jetten en al die andere in welvaart verkerenden? Die gaan zich toch niet vastlijmen aan schilderijen en vliegtuigen om het klimaat te redden?

Nee, nu niet gaan wijzen naar het aantal kolencentrales in andere landen. Dat is makkelijk, aldus Jetten. Wijzen is toch altijd makkelijk? Of wordt het ineens moeilijk als je het doet richting KLM en Schiphol in eigen land? Kan ik me wel iets bij voorstellen. Onlangs zag ik op LinkedIn een staatje voorbijkomen met daarop de twintig grootste uitstoters in Nederland. Als eerste is daar Tata Steel. Omdat met name de luchtvaart in ons stikstofstaatje de rode kaart krijgt, zou je toch verwachten dat Schiphol en KLM staan te dringen voor een vermelding op de tweede en derde plaats. Maar nee, geen van beide bedrijven komen op het lijstje voor. Wel staat het in Amsterdam gevestigde Afval Energie Bedrijf op nummer 8. Nederland is Europees kampioen afvalimport. Sinds kort komt er week in week uit vanuit Rome negenhonderd ton huisafval onze kant op. Heerlijk groen georganiseerd per trein.

Naar vluchtelingen is het sowieso lekker wijzen. Nog maar weer even onze voortvliegende klimaataanpakker Jetten citeren: vluchtelingen leggen een zware druk op ons economisch model en daarmee ook op onze welvaart. Het is zaak dat we nieuwe verdienmodellen ontwikkelen voor de klimaatactie, houdt Jetten ons voor. Maar daar zijn ze binnen de luchtvaart toch ook volop mee bezig? Nou ja, het schiet nog niet echt hard op met ontwikkelingen als elektrisch vliegen, vliegen op waterstof en vliegen op SAF. Kwestie van geduld. Ho, ho, die tijd hebben we niet. Vind ik opmerkelijk. Landen als China en India halen Nederland rechts en links in met hun energietransitie waarmee ze hun plek op 1 zetten in dat economisch verdienmodel, aldus Jetten. Wat is daar mis mee? O, we moeten niet al te afhankelijk worden van die landen. Geldt dat dan niet voor ons luchtvaartnetwerk? O ja, het Indiase luchtvaartgebeuren heeft zeker al een Nederlands tintje gekregen met Pieter Elbers aan het roer. Maar waarom niet ook gewoon ook blijven doen waar we goed in zijn, juist als deltaland en dus als distributieland?

Een kaart van Ventusky laat zien dat je zowel China als India tot de landen met de meeste luchtvervuiling kunt rekenen. Prima toch dat ze dan juist daar giga hun best doen op het gebied van energietransitie? Maar als ze Nederland daarmee inhalen? So what? O, wacht even. Die enge Jetten wil zelf nummer 1 zijn waar het gaat om energietransitie. Net als Anthony Fokker, ooit ’s werelds grootste vliegtuigbouwer, of Albert Plesman, de eerste directeur van KLM, als pionier de geschiedenis ingaan, maar dan dus op ander gebied. Een kwestie van grootheidswaan bedolven onder een verantwoord groen sausje. Maar Jetten kan zich troosten. Omdat lang niet alles wat in China en India gefabriceerd wordt beter is dan een Nederlands product. Dat Nederland kwaliteit kan leveren bewijzen vandaag de dag bedrijven als ASML, DAF en ja, ook KLM. Helaas geldt dat voor Schiphol al enige tijd niet meer.

Ik las ook nog dat het digitale leven vervuilender is dan vliegen, dat elke klik of touch zich in uitstoot vertaalt. Alleen is dat besef er niet. Laat ik dan mijn verantwoordelijkheid maar eens nemen door nu acuut te stoppen met het bij elkaar tikken van al deze lettertjes. En ons schijnheilig prekende vliegbeest Robbie Jetten? Daarvoor geldt slechts één ding: vlieg op!

Pre-order nu: schaalmodel van de gloednieuwe KLM A321neo

Nu te bestellen in de webshop! Let op: limited edition.

Bestel nu

Werken in de Luchtvaart

Officier Vlieger – Werken bij Defensie

Verschillend

Officier Vlieger (VWO) – Werken bij Defensie

Verschillend

VWO