Het CDA wil dat transferpassagiers op Schiphol al vanaf komend jaar vliegtaks gaan betalen. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) werd een motie van lijsttrekker Henri Bontenbal, die hiertoe oproept, aangenomen. Nu de verkiezingsprogramma’s van de meeste partijen inmiddels bekend zijn is de vraag: heeft de transfertaks een toekomst na de verkiezingen?
Tijdens de APB diende CDA-leider Henry Bontenbal een motie in die het kabinet oproept er ‘zo snel mogelijk’ voor te zorgen dat ‘ook transferpassagiers en privéjets vliegbelasting gaan betalen’. Samen met zijn mede-indieners Bikker (ChristenUnie), Marijnissen (SP) en Dassen (Volt) zou Bontenbal met de opbrengsten huishoudens die hoge kosten maken in de energietransitie tegemoet willen komen.
De motie kon op de bewuste 21 september rekenen op de steun van 91 van de 150 Kamerleden. D66 was met Kaag als minister van Financiën geen mede-indiener, maar de vliegtaks voor overstappers maakt nadrukkelijk wel deel uit van het verkiezingsprogramma van de partij. De fracties van PvdA en GroenLinks stemden juist vol overtuiging voor de motie, terwijl het gezamenlijke conceptprogramma van de partijen nog geen woord rept over de transfertaks. De PVV stemde aanvankelijk voor, maar heeft inmiddels haar steun ingetrokken voor het CDA-plan. Geert Wilders vindt de gevolgen van de luchthaven bij nader inzien te groot. Ook zonder de PVV is er in de huidige bezetting nog een nipte Kamermeerderheid van (slechts) 77 zetels.
De PVV trekt haar steun voor het CDA-voorstel om een vliegbelasting voor transferpassagiers te introduceren in. De gevolgen voor @Schiphol, @KLM en reizigers zijn te groot.
Een amendement voor het verlagen van de energiebelasting kan beter gedekt worden uit het stikstoffonds!— Geert Wilders (@geertwilderspvv) September 27, 2023
Omtzigt tegen de luchtvaart?
Maar het politieke landschap van vandaag is niet dat van morgen. Na de verkiezingen van 22 november kan de bezetting van de Tweede Kamer er zomaar heel anders uitzien. Iets wat naar alle waarschijnlijkheid tot een aardverschuiving zal leiden is de verkiezing van NSC, de nieuwe partij van Pieter Omtzigt. NSC staat volgens de Peilingwijzer, dat de peilingen van I&O Research en Ipsos/EenVandaag samenvoegt, op 25 zetels: direct in het kielzog van de VVD. Tijdens de APB heeft Omtzigt als eenmansfractie nog vóór de motie van Bontenbal gestemd. Daar het programma van NSL nog op zich laat wachten maar Omtzigt vaak naar zijn eigen stemgedrag verwijst, is het niet vreemd te verwachten dat NSC zich ook achter de transfertaks zal scharen. Daarmee heeft de luchtvaartsector de in potentie grootste partij tegenover zich: een reden tot zorg.
Tegenstand
Er zijn ook tegenstanders. ‘We behouden het overstapknooppunt van Schiphol’, zegt bijvoorbeeld de VVD in het conceptprogramma. De partij, die in de peilingen samen met NSC en PvdA/GL om de verkiezingswinst strijdt, keert zich duidelijk af van de plannen. Tot de andere duidelijke tegenstanders horen de partijen rechts van de VVD zoals BVNL, JA21 en FVD. Opvallend genoeg stemde ook de Partij voor de Dieren tegen de motie van Bontenbal. Het programma van de partij gaat ook niet erg gedetailleerd in op de luchtvaart, maar hun houding laat zich raden. Ook BBB, inmiddels met vier zetels vertegenwoordigd in de Kamer, stemde tegen, maar het stemgedrag van deze partij in het kader van de luchtvaart is niet altijd eenduidig. Grosso modo kan wel gesteld worden dat de partij van Caroline van der Plas niet per se tegen de luchtvaart stemt, mits deze belangen niet botsen met die van de agrarische sector.
Uitdaging
Hoewel de motie van Bontenbal oproept tot een zo snel mogelijke verandering, hebben minister Kaag en staatssecretaris Van Rij van Financiën al aangegeven dat dit voor uitdagingen zorgt: ‘Het laten vervallen van de uitzondering van transferpassagiers is niet mogelijk per 1 januari 2024. De belastingplichtigen, zijnde de luchthavens, moeten de tijd krijgen om deze aanpassing in de systemen te kunnen verwerken. Een gebruikelijk volgend moment vanuit een fiscaal oogpunt gezien is per 1 januari 2025.’ Mocht er voor transferpassagiers een apart tarief komen te gelden, dan is invoering pas mogelijk vanaf 2026. Al met al is het volgens het ministerie van Financiën dus sowieso onmogelijk volgend jaar al de energierekening voor huishoudens te verlagen met de opbrengsten van een eventuele transfertaks.
De komende weken zullen we meer te weten komen over de kansen van Bontenbals plan. Voorlopig is de toekomst hiervan nog ongewis, net als de uitslag van de verkiezingen. Duidelijk is dat de luchtvaart en politiek Den Haag de komende jaren niet alleen in het krimpdossier van Schiphol tegenover elkaar zullen staan. In het kader van de hoogte van de vliegbelasting, de eventuele invoering van een transfertaks, de opening van Lelystad Airport en de natuurvergunningen van Schiphol en Lelystad valt nog een hoop onenigheid te verwachten.
Verschillend
