Vorige week hoorde ik iemand zeggen dat er op wereldwijde schaal vanuit vliegtuigen chemicaliën worden gesproeid om de mensheid te vergiftigen. Die vliegtuigstrepen, hoog in de lucht, zouden er de stille getuigen van zijn.
Een ander woord voor vliegtuigstrepen is contrails, een samenvoeging van de Engelse woorden condensation (condensatie) en trails (sporen). Volgens mijn gesprekspartner ‘absoluut niet te verwarren met chemtrails’. Onder het genot van een hapje en een drankje beweerde hij zeer stellig dat contrails na een paar minuten weer verdwijnen en dat chemtrails (chemische sporen) uitwaaieren en als melkachtige sluiers blijven hangen in de lucht. Zijn opvatting is terug te vinden op de website van het Landelijk Meldpunt Chemtrails. ‘Elke dag worden we besproeid met chemtrails’, aldus de site, ‘chemische stoffen die vol zitten met nanodeeltjes aluminium, strontium, barium, polyiamide fibers en tal van andere stoffen die niet dienstbaar zijn voor mens, dier en natuur.’ Mijn gesprekspartner beweerde stellig dat die stoffen gesproeid worden door militaire tankvliegtuigen, gespecialiseerde privémaatschappijen zoals Evergreen, en een aantal burgerluchtvaartmaatschappijen waaronder Ryanair. De man riep bij mij associaties op met een dominee uit de kerk van mijn jeugd die vooral heel veel hel en verdoemenis predikte. Uiteraard kregen we het nog over de bezetting van de A12 door Extinction Rebellion. Ja, daaraan nam hij meermaals deel.
Aantal motoren
Dat vliegtuigen hun sporen achterlaten in de lucht behoeft geen twijfel. Wanneer je een vliegtuig zo’n spoor ziet maken, kan je, als je goed kijkt, voordat het aantal strepen zich vermengt tot één dikke witte streep, zien hoeveel motoren er onder die machine hangen. Bij vier strepen betreft het een Boeing 747, Airbus A380 of Antonov An124, bij drie kan het nog gaan om een van de weinige nog vliegende McDonnell Douglas MD-11’s, bij twee wordt het moeilijk om enig idee te hebben van het type omdat de commerciële luchtvaart tegenwoordig vooral uit twinjets bestaat.
Warm of vochtig en koud
Of een vliegtuig een zichtbaar spoor achterlaat, hangt af van de lucht waarin het zich bevindt. Is de lucht warm dan zal het geen witte strepen trekken, is de lucht vochtig en koud, dan gebeurt dit wel. Het spoor ontstaat als de hete vochtige waterdamp uit de uitlaten van het vliegtuig zich mengt met de buitenlucht. Is de lucht niet al te droog, dan condenseert en bevriest de waterdamp in de koude lucht. Je kunt dit vergelijken met je adem die een wolkje achterlaat als het koud is. Hoe vochtiger en kouder de lucht, hoe dikker het spoor en hoe langer het blijft hangen. Het merendeel van de vluchten vindt plaats op zo’n tien kilometer boven het aardoppervlak. Omdat het daar om en nabij de veertig graden vriest, bevat de lucht daar weinig waterdamp. De extra waterdamp die de vliegtuigmotoren bewerkstelligen, brengt daardoor wolkvorming in de vorm van ijskristallen teweeg. Deze ijskristallen vormen de voor ons zichtbare vliegtuigstrepen. Weerkaatst de ochtendzon in de ijskristallen, dan zijn de strepen extra goed zichtbaar. In geval van een strakblauwe lucht laat het lijnenspel zich eveneens goed zien. Op de foto’s hieronder, die vanuit de cockpit zijn gemaakt, is duidelijk zichtbaar dat de aanvankelijk strakke vliegtuigstrepen als gevolg van turbulentie (onder andere van de zogturbulentie van het vliegtuig zelf) en temperatuurverschillen vervormen, en geleidelijk aan uitdoven.
Moderne motoren
De zichtbaarheid van de strepen kan ook nog aan het vliegtype liggen. Sommige moderne motoren produceren meer waterdamp en laten dus eerder sporen achter. De positie van de zon bepaalt de kleur van de vliegtuigstrepen. Vlak voor zonsondergang, als de zon dus laagt staat, kunnen ze felgeel of oranje kleuren. Ook andere wolken kunnen een rol spelen bij de kleur van vliegtuigstrepen.
Mistbanken van ijskristallen
Dat er op sommige dagen massaal vliegtuigstrepen zijn te zien en op andere juist niet, heeft eerder met het weer dan met het aantal vliegbewegingen van die dag te maken. De vochtigheid van de lucht op hoogte die dag, is bepalend. Vliegtuigstrepen hebben een korte lengte en verdwijnen na enkele minuten als het vliegtuig door relatief droge lucht gaat. De ijsdeeltjes waaruit de wolken bestaan veranderen dan snel weer in waterdamp, waardoor de wolk verdwijnt. Het duidt op rustig hogedrukweer. Hangt er op tien kilometer hoogte een relatief vochtige lucht in combinatie met een noordelijke luchtstroom, dan concentreert de vochtige damp uit vliegtuigmotoren zich daardoor. Gevolg: er ontstaan een soort mistbanken van ijskristallen die grote gebieden met hoge bewolking kunnen worden. In dat geval zijn ze zelfs op satellietbeelden te zien.
Een gat in de wolk
Vliegtuigen kunnen niet alleen sporen creëren, ze kunnen ook wolken laten oplossen. Als een vliegtuig een stuk lager vliegt, kan door de hitte van de motoren juist een oplosspoor in de bewolking ontstaan. Eveneens kunnen ze in een dunne wolk een rond gat laten ontstaan met een doorsnede van enkele kilometers. Een vliegtuig dat door een wolk vliegt, veroorzaakt trillingen, schokgolven en wervelingen in de lucht. De onderkoelde druppeltjes in de wolk gaan trillen en kunnen daardoor gemakkelijk bevriezen. De ijskristallen die hierdoor ontstaan vallen, eenmaal groot genoeg, door hun gewicht omlaag, met een gat in de wolk als gevolg. Dergelijke gaten hebben geen enkel effect op het weer. Hoogstens kan de zon soms even flauw doorbreken. Alhoewel de vliegtuiggaten behoorlijk lang kunnen standhouden, lopen ze uiteindelijk gewoon weer vol met bewolking.
Spiraalvormige tekeningen
Vliegtuigen kunnen ook sporen maken vanaf de tips van de vleugels en het stabilo, zowel in de vorm van bibberige lijnen als van spiraalvormige tekeningen. Als een vliegtuig opstijgt, ontstaat aan de bovenkant van een vleugel een onderdruk ten opzichte van de onderkant van de vleugel. Aan de vleugeltoppen komen lage druk en hoge druk samen, die met elkaar de spiraalvormige turbulenties vormen aan de vleugeltoppen en zich zowel naar achteren als naar onder voortzetten. Deze zogturbulentie, ook wel vortex genoemd, is een stroming die zich in wervels verplaatst. Hoe meer liftkracht geleverd wordt bij het opstijgen, hoe groter de zogturbulentie achter het vliegtuig. Vandaar dat die bij een zwaarder vliegtuig groter is dan bij een lichter. Bij sommige toestellen zijn de vleugeltoppen naar boven omgebogen of spoilers aangebracht om de vortex te verzwakken. Zogturbulentie kan erin resulteren dat een lichtere machine die te snel na een zwaardere opstijgt, een ongewenste rolbeweging kan maken om de langsas. Heeft die machine onvoldoende hoogte/tijd om te herstellen van deze rol, dan is neerstorten veelal het gevolg. Er is een lijst van minimumwachttijden en afstanden opgesteld, waarbij de duur afhangt van de grootte van het toestel en die van zijn voorganger. Met het oog daarop zijn vliegtuigen ingedeeld in de klassen heavy, medium en light. De soms zichtbare vortex is eigenlijk ook een contrail.
Regelrechte manipulatie
Natuurlijk produceren vliegtuigmotoren, evenals alle andere verbrandingsmotoren, vervuilende stoffen. Denk aan de CO2-problematiek en het fijnstof in de atmosfeer. Maar dit wordt hier niet stiekem in geloosd. Sommige mensen noemen contrails ten onrechte chemtrails, net zoals er mensen zijn die ten onrechte spreken over nierdialyse in plaats van hemodialyse. Dit komt puur voort uit onbekendheid met de materie. Dat het Landelijk Meldpunt Chemtrails stelt dat contrails geen chemtrails zijn is op zich terecht, maar de argumentatie hiervoor klopt in het geheel niet. De luchtvaart wordt hiermee ten onrechte in een kwaad daglicht gesteld, zoals ooit ook gebeurde met als heks veroordeelde vrouwen. Het ondertekenen van de door het Meldpunt gestarte petitie ‘Stop chemtrails en weermanipulatie nu!’ is volkomen zinloos: er bestaan geen chemtrails en het weer wordt niet gemanipuleerd. Het veronderstellen van het produceren van chemtrails door vliegtuigen is een voorbeeld van regelrechte manipulatie, behorend bij het vandaag de dag steeds meer in schwung zijnde complotdenken.
Opwarmingseffecten
Contrails hebben echter wel een wisselwerking met de stralingsbalans van de aarde en resulteert in opwarming van de atmosfeer. De jaarlijkse opwarmingseffecten van contrails zouden zelfs twee keer zo groot kunnen zijn als de cumulatieve effecten van CO2. Volgens SATAVIA, een organisatie die zich ermee bezighoudt luchtvaart groener te maken, is de negatieve impact van de luchtvaart op het milieu goedkoper in te perken door contrails aan te pakken in plaats van bijvoorbeeld te investeren in Sustainable Aviation Fuel (SAF). Het is een van de organisaties die digitale modellen aanbiedt om gebieden te identificeren waar de vliegtuigstrepen zich waarschijnlijk zullen vormen en in verband daarmee alternatieve routes voorstelt. Echter, een vluchtomleidingsstrategie kan de CO2-uitstoot verhogen en het luchtverkeersbeheer zeer ontwrichten.
De nieuwe Bose A30-pilotenheadset: beter dan ooit?
Bestel nu in de webshop van Bose Aviation!
