Er wordt mee geworsteld: hoe moet het verder met de luchtvaart in Nederland? Er zijn journalisten die het er maar moeilijk mee hebben als de deze bedrijfstak de wind weer wat mee lijkt te krijgen. En het is afwachten hoe het verder gaat met deze sector na de afgelopen verkiezingen.
Of NRC nog duidelijker stem kon geven aan welke kant het dagblad staat waar het de krimp van Schiphol betreft, lijkt me vrijwel onmogelijk. Dit moge blijken uit de plaatsing van een bijna twee pagina vullend artikel met de kop Twee tegenslagen maken einde aan de krimpplannen voor Schiphol van de hand van hun economisch redacteur Jan Benjamin. De woordkeus voor ‘tegenslagen’ is ronduit subjectief, te meer omdat evengoed een keus gemaakt had kunnen worden voor het objectieve woord ‘zaken’. Met de direct onder die kop geplaatste streamer ‘Amerikaans powerplay en een gepeperde brief vanuit Brussel verpesten de kabinetsplannen voor minder vluchten op Schiphol’ laat de krant haar redacteur volop doorgaan op dit spoor. Immers, in plaats van het standpunt innemende woord ‘verpesten’ had hier de formulering ‘halen een streep door de kabinetsplannen’ prima kunnen volstaan.
In diezelfde krant stelt gastschrijver René Cuperus in het artikel Het stopt allemaal in het binnenland en dat is uiterst naïef: ‘Bestaanszekerheid en bestuurscultuur zijn de modethema’s van dit moment. Nationaal opgevat. Maar op het spel staat iets veel groters: de bestaanszekerheid van Nederland. Van Europa. Van het Westen. Van de op regels gebaseerde internationale rechtsorde.’
Juist daarom is dus het spel dat met betrekking tot Schiphol is gespeeld zo opmerkelijk en onverstandig. Opmerkelijk omdat demissionair minister Harbers had kunnen weten dat de door hem gespeelde kaart zou worden overtroefd door twee andere, namelijk die van het EU-luchtvaartverdrag en die van het Open Skies-verdrag. Onverstandig omdat Nederland nu als onbetrouwbaar te boek staat, terwijl wij ons bestaan juist grotendeels te danken hebben aan onze handelsgeest. Met deze ongemakkelijke kaart is er veel op het spel gezet qua economische gevolgen. En dat niet alleen, ook de polarisatie in ons land is er weer verder mee aangewakkerd.
Cuperus kaart in hetzelfde artikel aan dat de verkiezingen van deze week niet alleen als migratieverkiezingen kunnen worden geduid, maar dat zij ook wel eens klimaatverkiezingen zouden kunnen worden. Over de BBB en de NSC, allebei partijen die in het oosten des lands hun wortels hebben, schrijft hij dat ze ‘opkomen voor plattelandsgebieden die in het neoliberale “winner takes all”- tijdperk zijn verwaarloosd en die onder zware druk van de klimaatverandering en het klimaatbeleid zijn komen te staan.
Het zijn echter niet alleen deze partijen die een opmars maken op het blauwe pluche. Hetzelfde geldt immers voor de grote winnaar van de verkiezingen, de PVV. Deze partij noemt de Nederlandse luchtvaart onmisbaar voor het vestigingsklimaat, wil de vliegtaks schrappen om vliegen betaalbaar houden en Schiphol laten groeien. Dat veel mensen die voorheen VVD stemden en qua bestaanszekerheid direct of indirect afhankelijk zijn of waren van het voortbestaan van deze luchthaven, hun stem hebben uitgebracht op de partij van Wilders is niet bepaald verwonderlijk, gegeven het opmerkelijke en tevens onverstandige spel dat door de VVD’er Harbers in de afgelopen tijd is gespeeld.
Overigens is het met de overwinning van de PVV nog helemaal niet zeker of er in Nederland een gunstiger klimaat voor de luchtvaart op komst is. Allereerst is het afwachten of het Wilders gaat lukken met de BBB, de NSC en de VVD een kabinet te formeren. En stel dat dit lukt dan dient zich de vraag aan wat deelnemende partijen in ruil willen voor regeringsdeelname. Omdat geen van de in aanmerking komende partijen zo loyaal staan tegenover hoe het verder moet met het vliegverkeer in ons land als de PVV, is het zeker niet uit te sluiten dat de partij van Wilders op dit gebied concessies zal moeten doen. Komt het uiteindelijk toch tot de vorming van een centrumlinks kabinet, dan zal het voor de bedrijven en alle betrokken werknemers die aangewezen zijn op Schiphol wel eens kunnen uitlopen op vele tegenslagen. De luchthaven is in elk geval weer in een nieuwe fase beland.
Verschillend
VWO