Precies vandaag, maar dan gisteren, was het vijftig jaar geleden dat de F-16 zijn eerste vlucht maakte. Op 20 januari 1974 koos het prototype van het toestel het luchtruim tijdens een taxiproef op hoge snelheid. De eerste vlucht stond pas twee weken later gepland, dus de F-16 werd eigenlijk te vroeg geboren!
Tijdens een high speed taxi run ontstonden er trillingen in de vleugeltip. Testpiloot Phil Oestricher probeerde het toestel onder controle te krijgen, waarbij de staartvleugel de grond raakte. Op F-16.net vertelt John Williams, ingenieur betrokken bij de ontwikkeling van de F-16: “Phil koos ervoor om op te stijgen omdat de kist naar de linkerkant van de landingsbaan begon af te wijken en hij moest kiezen: óf door de woestijn ploegen, óf vliegen. Gelukkig koos hij ervoor om te vliegen en redde daarmee mogelijk het hele programma. Na het opstijgen kreeg Phil de controle terug, bleef zes minuten vliegen en landde zonder problemen.’
Ondanks deze “vroeggeboorte” is de F-16 Fighting Falcon toch bijzonder succesvol gebleken. Het gevechtsvliegtuig was een product van de firma General Dynamics, dat eerder de F-111 bommenwerper afleverde. Een jaar na de eerste vlucht, op 13 januari 1975, werd de F-16 door de Amerikaanse luchtmacht uitgeroepen tot winnaar van de “Air Combat Fighter” competitie. Een eerste bestelling van honderden toestellen zou snel volgen, ook bedoeld om andere NAVO landen warm te maken voor het gevechtsvliegtuig.
En met succes, want Nederland, België, Denemarken en Noorwegen waren allemaal op zoek naar een opvolger voor de F-104 Starfighter. Het samenwerkingsverband van vier landen bestelde in 1975 zo’n 350 F-16’s, waarvan ongeveer de helft bij Fokker op Schiphol zou worden geassembleerd. De eerste F-16 voor Nederland landde in juni 1979 op de vliegbasis Leeuwarden – dit jaar dus 45 jaar geleden.
Inmiddels zijn er meer dan 4500 F-16’s geproduceerd, en de teller loopt nog steeds. De Amerikaanse luchtmacht is de grootste gebruiker van de F-16. In totaal ontving de USAF ongeveer 2200 toestellen, waarvan er nog ruim 800 in dienst zijn. Andere grootverbruikers zijn Israël (meer dan 350) en Turkije (bijna 300). Met 213 afgeleverde F-16’s behoort Nederland zeker niet tot de kleintjes. Nieuwe afnemers komen er ook nog steeds bij. Zo ontving Slowakije eerder deze maand de eerste twee F-16V’s, de allermodernste versie van de F-16 (Block 70/72). Oekraïne is een andere nieuwe F-16 gebruiker, al zullen dat tweedehands F-16’s van Denemarken, Noorwegen en Nederland betreffen.
Voor de F-16 in Nederland is het laatste jaar aangebroken, met 312 squadron op Volkel als laatste F-16 eenheid. In een recent interview met Up in the Sky omschreef de Nederlandse commodore Van Deventer de F-16 als “een werkpaard van de luchtmacht.”. ‘Nog nooit is een Nederlands gevechtsvliegtuig zo vaak in het buitenland operationeel ingezet als de F-16. Ik denk dat de F-16 het meest ingezette wapensysteem van Defensie is geweest sinds de Tweede Wereldoorlog.’ Op vrijdag 27 september 2024 neemt de luchtmacht officieel afscheid van de F-16.
Verschillend
