Achteraf zou je kunnen zeggen dat ik gedurende mijn tijd bij KLM bovenop een golf van vernieuwingen surfte. Op 1 maart 1968 was ik begonnen als Stewardess All Round die bestemd was te werken in de voorste cabine van de DC-8-63 en maakte ik nog de laatste vlucht mee op de Lockheed Electra, op Oudjaarsdag 1968. In 1970 werd ik gepromoveerd tot Royal Class-stewardess. In 1971 kwam de Boeing 747, waarop ik de eerste vlucht naar New York meemaakte op 15 februari van datzelfde jaar.
De komst van de Boeing 747 vergde grote veranderingen in het personeelsbestand. Het geval wilde dat de KLM al in geen jaren vast personeel had aangenomen, maar uitsluitend Hofmeesters met een kort tijdelijk contract van drie jaar en stewardessen van vijf jaar. Dat had te maken met de pensioenverplichtingen die de maatschappij op zich zou nemen als ze mannen respectievelijk vrouwen langer dan die tijd in dienst zouden nemen. Met de komst van de Boeing 747’s was er ineens een enorme vraag naar niet alleen stewardessen en Hofmeesters, maar ook naar “hoger” personeel zoals het “kernkorps” in onze werkkring werd genoemd. Er waren meer Pursers en Assistent Pursers nodig, maar die konden niet meer aangevuld worden, want de voorraad was op. Enkele ambtenaren vonden toen uit dat stewardessen die aan hun vierde jaar begonnen van hun contract, evenveel verdienden als een Assistent Purser in zijn eerste jaar.
Op een goede dag moest ik op kantoor komen bij de Chef Stewardess en ik herinner me nog dat ik toen dacht dat ik misschien iets fout had gedaan. Maar nee, ze vertelde me met een uitgestreken gezicht dat ik zó goed werkte, dat ik was uitgekozen om de komende drie maanden met een groep andere uitverkorenen als Assistent Purser te gaan vliegen op de DC-8. Het was een proef om te zien of we dat wel konden. Nu wilde het geval dat net in diezelfde tijd de afdeling Indelingen met een experiment begonnen was, dat WINST heette, wat zoveel betekende dat juist op dat moment de groep AP’s uitgekozen was om hun eigen indeling te gaan maken. Fijn… dus wij, stewardessen Royal Class, mochten de gaten opvullen. Dus vlogen we voornamelijk Europa, charters en Noord-Atlantische vluchten. Niet iets waarop ik had zitten te wachten, zeker als je bedenkt dat ik maar vijf jaar de tijd had om iets van de wereld te kunnen zien. Bovendien kregen we geen cent extra voor onze moeite. Zo werden wij benoemd tot “Eerste Stewardess”, algauw bekend als “Eerste Eerste”.
Mijn eerste reis was een catastrofe. Tegelijkertijd met de Eerste Eersten was KLM namelijk ook begonnen “zomerstewardessen” en “zomer-Hofmeesters” aan te nemen voor uitgerekend die drie zomermaanden. In een cursus van zes weken waren ze klaargestoomd om als volwaardig cabinebemanningslid mee te draaien op alle routes.
Zo kwam het dat ik met een zomer-Hofmeester en een zomerstewardess, die allebei hun eerste reis maakten, naar Frankfurt ging op de DC-8-63 met een volle bak. We moesten een plateautje serveren met een kopje koffie of thee. Zo moeilijk kan dat niet zijn, zou je denken. Er waren tenslotte maar 120 passagiers die binnen veertig minuten bediend moesten worden. De Hofmeester raakte in paniek, want hij herinnerde zich niets meer van de cursus en de stewardess was een schatje, dat alleen had onthouden dat ze vooral veel met de passagiers moest praten.
Ik begon steeds harder te rennen, want alle plateautjes moesten toen nog uitgedragen worden en de stewardess schoot niet op met het uitschenken van de koffie en thee. Ondertussen vergat de Hofmeester de lege koffiemachines weer vol te maken en de hotcup met water voor de thee bij te vullen. De containers met de maaltijden stonden achter elkaar, wat een ingenieuze manier van werken tot gevolg had. Zo hoefde je maar één container uit de rij te halen, die je dan in de pantry zette, en schoof je de volgende lege container voor de eerste lege container, enzovoort. Tenminste, als je het volgens de regelen der kunst deed, wat ik tussen mijn werk door aan de Hofmeester probeerde uit te leggen.
De passagiers hadden ook nog wat wensen:
– Stewardess, kunt u even een potje babyvoedsel warm maken ? (Daar maakte KLM toen reclame mee),
– Ik lust geen koffie of thee, geef mij maar een whisky-soda,
– Ik wil decaf koffie,
– Mijn vrouw heeft het koud, mag ik een deken?
– Ons kind moet een pilletje slikken, een glaasje water graag en een beetje snel,
– Mijn koffer is zoek, hoe moet dat nu als ik aangekomen ben in Frankfurt ?
Zo goed en kwaad als het ging probeerde ik het iedereen naar de zin te maken, maar toen het Fasten Seat Belt Sign aan ging moesten er nog minstens zestig plateaus opgehaald worden. Na een aantal minuten nog dertig.., twintig… Het No Smoking Sign ging aan, toen was het nog een kwestie van seconden, nog maar tien… en toen zag ik door de raampjes de huizen, auto’s en wegen steeds groter en sneller onder onze romp doorschieten. De Hofmeester wist niet meer waar de container was voor de laatste tien plateaus, ik zei: ‘Laat maar vallen, zitten, nu!” We hadden net op tijd onze seatbelts vastgemaakt toen de wielen contact maakten met de landingsbaan. Er werd nogal hard geremd, dus de restjes van de salades, cakejes, koffie en thee vermengden zich met de sappen die uit de toiletten sijpelden.
Toen de deur openging om de passagiers te laten uitstappen en de grondmedewerker de toestand op de vloer zag, zei hij : ‘Gottverdammt nochmal, was ist das hier für eine Schweinerei?’ ‘Jawohl, Herr Oberstormführer, das hätte Ich auch gerne gewußt.’
Na de drie maanden proefperiode werd ons aangeboden vrijwillig verder te werken als “Eerste”. Er zou zelfs een vergoeding tegenover komen te staan. Maar met in mijn achterhoofd het idee dat ik nog amper twee jaar van mijn contract te gaan had, heb ik dat aanbod toen afgewezen.
Het vliegend cabinepersoneel bestond in 1972 dus uit het vaste personeel (kernkorps): Pursers met vier banden, Assistent Pursers met drie banden, Hofmeesters met twee banden, aangevuld met het kortverband-personeel: Hofmeesters KV met één band, Royal Class-stewardessen en Economy-stewardessen KV. De meeste stewardessen hadden ondertussen een SAR-opleiding gekregen.
Het experiment bleek geslaagd te zijn en de conclusie van KLM was dat de SAR-stewardessen niet alleen het werk konden doen van de de Hofmeesters, maar ook dat van de Assistent Pursers. Als je deze lijn doortrekt was de volgende stap in haar carrière niet moeilijk te voorspellen…. de SAR als Purser! En inderdaad: in de toekomst zou zij dat werk voor KLM gaan doen. Bovendien was ze ook nog een stuk goedkoper.
Verschillend
.jpg){kind=link}