Donderdag ging Nederland weer naar de stembus. Net zoals bij de Tweede Kamer-verkiezingen van afgelopen november, koos ook deze keer een groot gedeelte van de stemmers voor (centrum)rechtse partijen. In andere landen in Europa wordt ook verwacht dat rechtse partijen grote verkiezingswinsten behalen. Wat betekent deze verkiezingsuitslag voor de Europese luchtvaart?
Green Deal
In de huidige koers houdt men vast aan de Green Deal die in 2019 door het Europees Parlement kwam. In deze overeenkomst staan een hoop maatregelen om het continent te verduurzamen. Zo moet er op continentale schaal een spoornetwerk worden gecreëerd waardoor er minder vluchten binnen Europa nodig zijn en de reiziger gebruik kan maken van een duurzamer alternatief in de vorm van de trein. Daarnaast bestaat de ambitie om de luchtvaart per 2035 aanmerkelijk minder CO2 te laten uitstoten. Het gaat daarbij om alle uitstoot van de vertrekgate tot de aankomstgate. Onder meer KLM is daar al druk mee bezig. Bovendien moet er met de Green Deal een efficiënter luchtverkeersleidingssysteem komen.
Verwachte verkiezingswinst voor rechts
Het is de verwachting dat de partijen die ver op het rechtse spectrum zitten, de grootste verkiezingswinst zullen behalen, zoals de PVV in Nederland, de AFD in Duitsland en Marine Le Pens Rassemblement National in Frankrijk. De Europese Conservatieven winnen naar verwachting ook wat zetels, en de centrumrechtse Europese Volkspartij blijft hoogstwaarschijnlijk ondanks een beperkt verlies de grootste Europese fractie. Met name de radicaal-rechtse partijen zullen in het komende Europees Parlement dus veel meer zetels vertegenwoordigen, en die hebben een heel ander klimaatbeleid voor ogen. De Green Deal zou moeten worden teruggedraaid. Ook op militair gebied willen deze partijen liever zoveel mogelijk nationale soevereiniteit behouden in plaats van dat er op het niveau van de Europese Unie wordt samengewerkt.
Ondanks de verwachte verkiezingswinst is het niet waarschijnlijk dat partijen als de PVV, AFD en RN betrokken zullen worden bij de vorming van de nieuwe Europese Commissie. Toch zal de uitslag gevolgen hebben voor het beleid van die volgende Commissie. Daarvoor is het van belang te kijken naar de Europese Volkspartij, de partij van huidig commissievoorzitter Von der Leyen. Vanuit Nederland maken het CDA en de ChristenUnie onderdeel uit van die fractie, en ook nieuwkomers NSC en BBB lijken zich erbij aan te sluiten. De EVP is een van de architecten van de Green Deal. Tegelijkertijd doen veel invloedrijke partijen in de fractie, zoals bijvoorbeeld het Duitse CDU, er van oudsher alles aan om de boerenstem vast te houden. Politiek analisten merken dan ook al enkele maanden op hoezeer de EVP terugkrabbelt ten aanzien van het voorgenomen klimaatbeleid als gevolg van boerenprotesten. Zo kwamen de landbouwministers eind maart nog met een amendement op hun eigen beleid terwijl boze boeren buiten hooibalen in brand staken.
Hoe (groen) ziet de toekomst er voor de luchtvaart uit?
De partijen binnen de EVP zijn zich er terdege van bewust dat ze zich in een concurrentiestrijd bevinden met de partijen die zich verder op de rechtse flank bevinden. Zo begonnen enkele partijen binnen de fractie een paar maanden geleden bijvoorbeeld al met een charmeoffensief richting ‘Fratelli d’Italia’, de rechtse partij van de Italiaanse premier Meloni die vooralsnog deel uitmaakt van de conservatieve ECR-fractie. Die fractie is weliswaar vóór beleid tegen klimaatverandering, maar wil het huidige beleid herzien om tot een betere balans tussen klimaatverbetering en economische groei te komen. In de peilingen lijkt het erop dat de ECR na de EVP en de SociaalDemocraten de grootste fractie zal worden en daarmee de derde plek van de Europese Liberalen, de fractie waarvan de VVD en D66 deel uitmaken, zal overnemen. Desondanks zal de combinatie van de EVP, de ECR en de Liberalen waarschijnlijk net geen meerderheid in het nieuwe parlement hebben. Het is niet de verwachting dat er samenwerking zal worden gezocht met de partijen die zich verder op rechts bevinden, dus daarmee ligt een voortzetting van de huidige coalitie van de EVP, de SociaalDemocraten en de Liberalen het meest voor de hand. Een doorstart van (het grootste deel van) de luchtvaartparagraaf in de Green Deal is in dat geval het meest waarschijnlijk.
Gezien de grote rol die de EVP in de totstandkoming van de Green Deal speelde, zal de verkiezingsuitslag voor de luchtvaart in elk geval niet betekenen dat het huidige klimaatbeleid van tafel gaat. Zeker niet als rechts buiten de boot valt en de coalitiesamenstelling gelijk blijft. Toch is het te verwachten dat de nieuwe Europese Commissie zich iets terughoudender zal opstellen en meer rekening zal houden met de praktische haalbaarheid van de groene plannen, met het oog op de opstelling van de EVP. Die zal niet alleen haar best moeten doen om haar positie als grootste fractie in Europa vast te houden, maar ook een luisterend oor bieden aan eurokritischere nieuwkomers als NSC en BBB.
In het verkiezingsmanifest zet de EVP vooral in op het ontwikkelen van ‘alternatieve brandstoffen, waterstoftechnologieën en nieuwe aandrijflijnen’ voor vliegtuigen. Ook ondersteunt de partij ‘nieuwe duurzame, vloeibare brandstoffen omdat ze kunnen worden gebruikt met de huidige tankinfrastructuur en toeleveringsketens’. Bovendien wordt er op Europees niveau altijd veel belang gehecht aan de economische vrijheden en het behoud van concurrentie. Het is dan ook geen wonder dat Brussel altijd al zeer sceptisch is geweest over de krimpplannen voor de luchtvaart van het demissionaire kabinet, al is er nog geen definitief oordeel geveld. Of de krimp van het aantal vliegbewegingen en de voorgenomen nachtsluiting van Schiphol groen licht van de Europese Commissie zullen krijgen, blijft dan ook zeer de vraag. De verkiezingsuitslag maakt het niet waarschijnlijker.
Eindelijk terug: schaalmodel van de gloednieuwe Transavia A321neo
Nu te pre-orderen in de webshop! Let op: limited edition.
Verschillend
