Natuurlijk kennen jullie de uitspraak ‘onbekend maakt onbemind’. Ik weet zeker dat ik de Short SC-5 Belfast al een paar keer op Maastricht heb gezien in mijn tienerjaren. Maar vooral in mijn begintijd was ik niet bijster geïnteresseerd in toestellen anders dan van fabrikanten als Airbus, Boeing, Fokker, McDonnell-Douglas…Allee, Lockheed dan ook nog. Maar daarbij hield het dan ook op. Zelfs de Russen legden het in mijn beginjaren af tegen de in mijn hoofd gevestigde orde. Bladerend door mijn dagboeken van 1982 tot 1988, waarin ik getrouw ook opschreef wat ik gezien had als ik op Beek was geweest, kan ik dan ook geen letter terugvinden die begint met de S van Short, of de H van Heavylift.
Geen onbekende
Ondanks het mijn negeren van die bakken zag je die grote Shorts wel eens in de jaren 80 op Beek voorbijkomen. Heavylift viel in die jaren soms in, in plaats van de vrachtauto ten tijde van haven- of veerbootstakingen. De Belfast kwam dan steevast op de proppen om auto-onderdelen van en voor de Ford-fabriek in het Belgische Genk te vervoeren. Ook voor het einde jaren 70 was de Belfast geen onbekende toen het op Maastricht vliegende Transmederian Air Cargo haar exemplaar wel eens tussendoor inzette.
Gecompliceerd
Ga je zoeken op de naam Heavylift, dan kom je erachter dat het een nogal gecompliceerd in elkaar zittende maatschappij is geweest door de jaren heen. Heavylift Cargo Air Lines was van origine Brits en opgericht in 1978. Het einde van luchtvaartmaatschappij in deze vorm vond plaats in 2002. Daarna kwam Heavylift in handen van een Australische eigenaar met een kantoor in Los Angeles. Tevens was er nog een Britse tak Air Foyle Heavylift genaamd. Uiteindelijk ging die op in Antonov Airlines en dat ging weer op in Air Bridge Cargo. Maar in ons verhaal uit 1989 was Heavylift nog gewoon Brits en opereerde men onder andere met een vijftal unieke vliegtuigen, de Short SC-5 Belfast.
De enige
De Short SC-5 Belfast was in de jaren vijftig en zestig ontwikkeld als transportvliegtuig voor het Britse leger. Na de Antonov An-22 was het het grootste propellervliegtuig op deze aardkloot. In 1966 nam de Royal Air Force de eerste in gebruik van de tien bestelde exemplaren. Dit blijken ook de enige SC-5’s te zijn die gebouwd werden in de fabriek van Short Brothers in Belfast. In 1976 moest de transporttak van de Royal Air Force een reorganisatie doorvoeren, wat na tien jaar het einde betekende voor de Korte Broek Belfast-maat SC-5 bij de Britse luchtmacht. De tien kisten werden in storage gezet. Drie daarvan werden aan de Afrikaanse maatschappij Pan African Freightliners verkocht. Transmederian Air Cargo toonde ook interesse in een exemplaar. Later, bij het faillissement van TMAC, ging dit mee op in de vloot van Heavylift. Heavylift versterkte haar vloot uiteindelijk met zeven exemplaren. Twee daarvan dienden echter als onderdelenbron voor de overige vijf machines.
Er als de kippen bij
Ons lijdend voorwerp, de G-BFYU, begon haar carrière als XR-367 bij de Royal Air Force in 1966. Tien jaar later dreigde ze aan haar vervroegde pensioen te beginnen, maar een vrachttoko met de naam Eurolatin Aviation nam haar in 1978 in gebruik als vrachtkist. In 1980 was het einde Eurolatin Aviation en was Heavylift er als de kippen bij om de Belfast in de vloot op te nemen.
In stand gehouden
De Ford-fabrieken in Engeland, België, Duitsland, Portugal en Spanje wisselen een constante stroom goederen met elkaar uit. Deze logistieke keten wordt doorgaans voor een deel in stand gehouden door de vrachtwagen. Ware het niet dat die vrachtwagen niet over water kan rijden. Dat betekende dat tussen Engeland en het Europese vasteland tot mei 1994 gebruik werd gemaakt van veerdiensten. En die veerboten hebben weer havens nodig. Zowel de veerboten als de havens werden nogal eens getroffen door stakingen en als je dan, zoals Ford, een “Just In Time supply chain” hebt, is het gevaar aanwezig dat de fabrieken stilvallen door die stakingen. Dat is de nachtmerrie van elke logistieke medewerker… En dan… dan is daar: het vliegtuig.
Ford Genk lag niet zo heel ver van Maastricht Airport en het was dus logisch dat in geval van stakingsmalheur de logistieke keten tussen Ford UK en Ford Genk via de Zuid-Limburgse luchthaven in stand werd gehouden. De Britse luchtvaartmaatschappijen die voor deze vluchten ingezet werden, hadden klinkende namen als Air Atlantique, British Air Ferries, Securicor Air, Instone Airlines, en, jawel, daar is ie: Heavylift.
Fraai schouwspel
In 1989 was de Belfast een aantal keren te gast op Beek voor Ford. De inzet van een grotere kist dan de Douglas DC-3, Handly Page HP-7 of de Vickers V806 Viscount, had vermoedelijk te maken met een update van het Ford Siërra-model dat toentertijd in Genk werd geproduceerd. De kist was binnengekomen op een zondagmiddag en ging er in de zondagavonddrukte die uit twee Fokker F-27’s CityHopper, één Rosenbalm Aviation/Emery Worldwide Douglas DC-8, één Torosair Boeing 727 en één Air Europa Boeing 757 bestond, weer uit. Het was een fraai schouwspel toen de reus zo dicht langs het terras van het Altea Hotel taxiede op weg naar de startbaan. Drie jaar later, in juni 1992, kwam het pensioen van de G-BFYU er dan toch echt aan. De kist werd uitgefaseerd en stored gezet op Southend Airport. Daar mocht de Belfast nog tot 2001 genieten van de rust op Southend. Maar in 2001 klopte de man met de zaag en de kniptang aan haar deur en werd ze verschroot.
Een zware tegenslag
Heden ten dage zijn er nog twee Short Belfast’s op de wereld te vinden. Een daarvan zou gerestaureerd gaan worden en is te zien op Cairns in Australië. Het betreft de voormalige XR-365, de G-HLFT die als RP-C8020 en nog steeds op naam van Heavylift Cargo, in Australië terechtkwam. Een zware storm zorgde er echter in 2023 voor dat een deel van de luchthaven van Cairns overspoeld werd met zout water. Helaas kwam de Belfast ook in een laag zout water te staan, waardoor er corrosie in de buik van de kist ontstond. Een zware tegenslag voor het restauratieteam. Het is nog maar de vraag of men de restauratie kan afronden op dit moment. Het tweede exemplaar bevindt zich dichter bij huis en wel in het RAF-museum in Cosford, Engeland. Dit is de laatst gebouwde Short SC-5 Belfast zijnde de XR-371.
Amsterdammers: leer vliegen op Teuge!
Vanaf de A10 Zuid is het maar een dik uur rijden naar de zes (!) vliegscholen op vliegveld Teuge. Voor een enkele les is dat te veel. Maar als je bijvoorbeeld met twee personen twee lesvluchten van drie kwartier boekt, of twee lessen op één dag doet, loont het wél de moeite. En er zitten nog andere voordelen aan… Meer weten? Stuur een mail naar [email protected]. Doen!
Verschillend
VWO