Op 11 januari is het tien jaar geleden dat de PH-KCD Florence Nightingale als laatste van de tien KLM-MD-11’s naar de woestijn werd gevlogen voor ontmanteling. Toen de karakteristieke tri-jet geen deel meer uitmaakte van de blauwe vloot viel algauw het 2,5 lange schaalmodel bij Madurodam niet meer te bewonderen. Een jaar later werd het op 1 oktober geveild tijdens een benefietlunch in het Okura in Amsterdam. De opbrengst ging naar de wederopbouw van Sint Maarten, dat op 6 september 2017 zwaar getroffen werd door orkaan Irma. Aad Ouborg was de koper.
Aad die het merk Princess introduceerde dat behalve luxe huishoudelijke apparaten ook koffers en sportartikelen produceert, enkele hotels omvat, en activiteiten ontplooit op het gebied van sport en entertainment, ‘zat de helft van zijn leven in een vliegtuig’. Dat brachten zijn zakelijke bezigheden met zich mee, vertelt hij. ‘Ik heb zoveel met KLM gevlogen dat ik de status heb van Flying Blue Platinum For Life.’ De meeste vluchten maakte Aad in de Boeing 747. Dat dit zijn lievelingsvliegtuig is weerhield hem er niet van op het MD-11-model, schaal 1:25, te bieden. ‘“Je zorgt er wel goed voor hè”, zeiden die mensen van Madurodam toen ze het hier kwamen brengen.’ Doorgaans verlaten de modellen het pretpark nooit, maar voor het goede doel werd een uitzondering gemaakt.
Link met luchtvaart
‘Omdat je bij ons aan het goede adres bent om een keus te maken uit mooie kwaliteitskoffers, is de link met de luchtvaart in de vorm van dat MD-11-model natuurlijk heel erg leuk’, zegt Aad. ‘Want koffers, die neem je mee op reis, zeker als je in het vliegtuig stapt. Mensen die bij ons in de zaak komen vinden het allemaal grappig die blauwe vogel hier te zien. Menigeen wil er ook mee op de foto. Pas later kwam ik erachter hoe bijzonder het model wordt gevonden. Zelfs uit Japan kreeg ik er reacties op en dus ook van jou. Die kwam ik weer tegen in een van de dozen, waarin ik allerlei brieven heb bewaard, ook van Alfred Heineken en leden van de koninklijke familie. Nee, die reageerden niet op het MD-11-model.’
Verkiezingen
‘Vroeger had ik een hekel aan vliegen’, vertelt de succesvolle zakenman. Inmiddels ervaart hij het reizen met KLM al lange tijd als ‘thuiskomen’. ‘Ik heb in alle klassen gevlogen, geen straf, maar als je na aankomst in China, Maleisië, Dubai, Australië of Amerika meteen aan het werk moet, moet je fit zijn. Dus toen het eenmaal goed ging met de zaken werd het business class. Niet dat ik dan aldoor lag te slapen, ik stond ook heel veel. Dat was nog in de 747, achter in het keukentje van het upperdeck, lekker gezellig met iedereen kletsen. Ik organiseerde tijdens een vlucht verkiezingen onder de stewards en stewardessen, wie wat het beste of het leukste deed: lopen, uitserveren, you name it. De winnaar werd dan Miss of Sir Princess. Ik organiseerde het gewoon met een paar mensen om me heen die samen met mij de jury vormden. Wie won mocht een Princess-artikel uitkiezen als cadeau. Dat stuurde ik dan later na. Onlangs vertelde een stewardess mij tijdens een terugvlucht uit Curaçao dat ze mij vijftien jaar geleden aan boord had en de gewonnen koffiezetter nog altijd gebruikt.’
Even oefenen met de stuurknuppel
Zijn vroegere hekel aan vliegen kwam niet zomaar uit de lucht vallen. ‘Verschrikkelijk, die oude gammele kisten waarin je tijdens binnenlandse vluchten in China en Rusland soms terechtkwam’, verzucht Aad. ‘Soms zaten er gewoon gaten in de vloer. Ik heb het al helemaal niet op met 1- motorige propellervliegtuigen en helikopters. Geef mij maar een machine met vier of drie motoren, de 747 dus, of de MD-11. Valt er een motor uit, dan heb je er tenminste nog een paar over.’ Voor vluchten in Europa maakte Aad in de negentiger jaren geregeld gebruik van een zakenvliegtuig met propellers. ‘Het werd bestuurd door twee Belgische vrouwelijke piloten maar soms kwam één van hen alleen’, vertelt hij. ‘Dan ging ik ernaast zitten en oefende ik even hoe het moest met die stuurknuppel. Voor de mensen achterin was het natuurlijk huilen. Toen Martin Schröder dat hoorde noemde hij het onverantwoord.’ De zakenman schudt zijn hoofd. ‘Als ik tijdens zo’n vlucht in onweer terechtkwam… Of in een luchtzak… Nee, dan was ik best bang. Bij een landing in Innsbruck moesten we soms wel een uur in de wacht, vreselijk. Meermaals moest er aan het eind van een vlucht een doorstart worden gemaakt, ook nooit fijn. Later is dat toestel tijdens het taxiën van de baan geraakt en in de bomen beland. Gelukkig niets ernstigs verder.’
Geen plek meer
Inmiddels komt voor Aad de pensioengerechtigde leeftijd in zicht terwijl zijn vijf kinderen de zaken nu geheel zelfstandig voor hun rekening nemen. Dat MD-11-model was vooral zijn ding. ‘De link met koffers en reizen is er natuurlijk nog steeds’, zegt hij. ‘Mijn kinderen zijn koffers voor KLM gaan maken, inclusief de KLM-100-jaar-koffer. Al die witte koffers van de Postcode Loterij die je onderweg ziet, komen uit hun koker. Ze wegen superlicht en zijn gemaakt van gerecycled materiaal zoals plastic, touwen en visnetten die in samenwerking met Waste Free Oceans wereldwijd preventief in havens zijn verzameld.’ Met duurzame groene koffers in allerlei kleuren, lopen ze vooralsnog vooruit op de concurrentie. Groen past welbeschouwd goed bij het beeld dat KLM heden ten dage graag wil uitstralen. Daarin is voor de MD-11 bij de blauwe maatschappij al heel lang geen plek meer. De tijd dat het MD-11-schaalmodel een mooie koppeling vormde met reizen en koffers vervliegt daarmee met de jaren ook steeds meer.
Een hetze
De veelvlieger trof ooit een milieuactivist aan tijdens een vlucht. In de businessclass. ‘Een van de piloten ging het gesprek met haar aan’, vertelt Aad. ‘Hij vroeg haar waarom ze vloog, hoeveel de uitstoot van deze vlucht was, hoe die uitstoot van de luchtvaart zich verhoudt tot die van het autoverkeer, de scheepvaart en de industrie. Nee, dat wist ze niet. “Hoe kan je tegen luchtvaart zijn terwijl je zelf wel in een vliegtuig gaat zitten en op straat gaan zitten, terwijl je geen idee van de feiten hebt?”, confronteerde de vlieger haar. Als je op straat gaat zitten moet je zelf niet meer vliegen en ook niet meer autorijden, begin bij jezelf.’ Aad schudt zijn hoofd als hij vervolgt: ‘Vooral de luchtvaart wordt hier afgerekend op de vervuiling. Het is gewoon een hetze, het is hot, het is cool. Natuurlijk is het vliegen veel te goedkoop. Er moet een taks op, niet alleen in Nederland. Die taks kan dan gebruikt worden om zoveel mogelijk te verduurzamen. Luchtvaartmaatschappijen moeten met duidelijke en ludieke reacties komen. En ze zullen moeten kijken naar andere verdienmodellen als er minder gevlogen kan worden. Bijvoorbeeld door onze duurzame koffers aan te bieden en mensen onderweg hierover online te laten airwinkelen. De eerste gesprekken hierover lopen. Ook de consumenten moeten anders gaan denken. Een bestemming voor een vakantie of weekendje uit kan in Nederland evengoed heel leuk zijn. Minder vervuilen houdt een mentale omwenteling in.’
Terug naar Madurodam?
Aad heeft geen haast met de verkoop van het MD-11-model. ‘Ik heb het destijds gekocht voor € 16.000, voor € 15.000 kan het weg. Het zou fijn zijn als het een plek krijgt waar veel mensen komen. Terug naar Madurodam zou fantastisch zijn, of naar Aviodrome.’ Omdat ik in mijn schrijven van toen met een soort gelijk idee kwam, zocht Aad contact met mij. Hij stemde ermee in dat ik samen met voormalig MD-11-vlieger Charley Valette, tevens hoofdredacteur van de Farewell-serie, de mogelijkheden hiervoor zou onderzoeken. Aviodrome biedt geen plek aan het model. Nu inmiddels een DC-3 op Madurodam is geland, staat het attractiepark ervoor open de 80-jarige relatie van KLM met Douglas zichtbaar te maken door het MD-11-model hiernaast te plaatsen. Meer informatie over de actie om dit te realiseren leest u hier; voor het vervolg klik op deze link.
Verschillend
VWO