Vet pech als je hebt geboekt voor een nachtje slapen in de Boeing 747-200 die dichtbij Stockholm Arlanda Airport, Zweden van haar welverdiende pensioen geniet nadat ze haar vliegende bestaan heeft moeten inruilen voor een hotelfunctie. Sinds 17 maart is het over en sluiten met Jumbo Stay, dat in 2009 van start ging: het vliegtuighotel is failliet verklaard.
Op Tripadvisor zijn de reacties zeer positief op het verblijf in de 747 die op 30 maart 1976 de fabriek uit rolde en als 9V-SQE geleverd werd aan Singapore Airlines. Wat echter ook opvalt is dat de reacties van de laatste paar jaar meermaals een ander beeld geven. ‘Smerig armoedig hostel’, meldt de een. ‘OK Hotel alleen als je een vliegtuighebber bent’, schrijft de ander. ‘De slechtste ervaring ooit’, meent een volgende. Geen beste reclame.
Verlies reclamerechten
Met de reclame zat het Oscar Diös, de oprichter en exploitant van Jumbo Stay trouwens ook niet mee. ‘Tot vijf jaar geleden konden we advertentieruimte verkopen waar de Jumbojet staat. Toen nam Swedavia de advertentieverkoop over’, zegt hij. De inkomsten van het hotel daalden van 8 miljoen Zweedse kronen in 2019 naar slechts 4 miljoen Zweedse kronen in 2023, grotendeels als gevolg van het verlies van reclamerechten op de locatie en de toegenomen concurrentie van luchthavenhotels.

Dit nooit meer
Swedavia is op alle fronten klaar met de 747-200, blijkt. De staatsluchthavenexploitant is namelijk niet genegen het vliegtuig aan iemand anders te verhuren. Dat betekent maar één ding: de Jumbo wacht de slopershamer. Tenzij er een liefhebber gevonden wordt die bereid is de 747 te kopen en te transporteren naar elders. Dat zal niet alleen heel moeilijk worden, maar ook een zeer kostbare aangelegenheid. Atilay Uslu, mede-eigenaar en medeoprichter van reisbedrijf Corendon die destijds een in Corendon-kleuren gespoten 747-400 die jarenlang vloog voor KLM, voor het hotel in Badhoevedorp liet plaatsen, zei over de miljoenen kostende operatie: ‘Dit nooit meer.’
Teleurgesteld
Faillissementscurator Daniel Svensson, die zijn best heeft gedaan een koper te vinden, is duidelijk teleurgesteld: ‘Het voelt een beetje triest dat zo’n uniek hotel dat wereldwijd veel aandacht heeft gekregen, als schroot gaat eindigen.’ Oscar Diös uit zijn medeleven richting de achthonderd mensen die in de afgelopen periode hebben geboekt voor een logeerpartij in de 747: ‘Het is teleurstellend dat iedereen die het plan had tijdens de zomervakantie bij ons te verblijven, dat nu niet meer kan doen.’
Pijpenla
Luchtvaartenthousiast Rien Moerland bracht in januari 2020 twee nachten door in Jumbo Stay. ‘De ene nacht sliep ik in de cone, de motorbehuizing, de tweede in de wheel well, de ruimte waar het hoofdonderstel in wordt opgeborgen’, vertelt hij. ‘Die cone dat was een echte pijpenla, klein en knus. Voor de toiletgang ’s nachts moest ik via de trap naar buiten en via een andere trap die 747 in. Dat was wel even flink koud in die tijd van het jaar. In de wheel well sliep ik tussen de olieleidingen. Op het maindeck stond een lange rij tafels met stoelen. Ook daar waren kamers. Achter de cockpit, nog bereikbaar via een wenteltrap, bevond zich ook nog slaapgelegenheid. En er stonden originele leren bankstellen, daterend uit de tijd dat deze ruimte diende als eerste klas lounge. Een douche heb ik niet gezien, ik heb me gewoon aan de kraan gewassen. Ik vond het een geweldig leuke ervaring. Jammer dat deze unieke kans voorbij is.’



Dat is er niet meer bij
De desbetreffende 747 vloog voordat ze met pensioen werd gestuurd en als Jumbo Stay ging dienen, voor menig luchtvaartmaatschappij. Na haar entree bij Singapore Airlines als 9V-SQE ging zij verder als N727PA voor Pan Am; als C-FNXP respectievelijk voor Nationair, Air Garuda en Cathay Pacific; als N514DC voor Pot en vervolgens voor Tower Air; als C-GCIH voor Air Club Int; als N511P voor Pot; als N620FF keerde zij terug bij Tower Air; als SE-RBN koos ze het luchtruim voor Transjet Airways; als 3D-NEE vertoonde ze haar vliegkunsten voor North East Airlines; en zelfs in haar hotelfunctie werd ze nog van een registratie voorzien: N981JM. Haar aankomende ontmanteling betekent niet dat er geen mogelijkheden meer zijn om een uitgefaseerde 747 van binnen te bekijken. Enkele voorbeelden hiervan zijn de PH-BUK in het Aviodrome, Lelystad; de F-BPVJ in Musée Air Espace, Le Bourget; en de D-ABYM in Technik Museum Speyer, Koblenz-Speyr. Maar erin slapen, dat is er niet meer bij.
Helaas
Het gebeurt vaker dat een iconisch vliegtuig dat onder de kerosinedampen van een luchthaven al jarenlang van haar welverdiende pensioen geniet, uiteindelijk toch oog in oog komt met de botte bijl. Een voorbeeld hiervan is een Boeing 707-400, registratie D-ABOD, die vele jaren bij Hamburg Airport viel te spotten. 24 jaar lang werd ze door Lufthansa Technik gebruikt voor trainingsdoeleinden. De pogingen van een groot aantal liefhebbers om haar te redden mochten helaas niet baten. Natuurlijk kan niet elk vliegtuig bewaard blijven. Hoe vochtiger het klimaat en hoe groter de machine, hoe moeilijker het ook wordt. Toch is het zonde, en dat woord gebruik ik niet vaak, dat om sommige luchtvaarticonen nog te kunnen zien de hele wereld moet worden afgereisd.