Micael Johansson, Saab-CEO, bevestigde onlangs dat de fabrikant met Canada aan het praten is over een mogelijke bestelling voor de JAS-39 Gripen E.
In juni 2023 viel de beslissing 88 F-35-straaljagers te kopen bij Lockheed Martin. Daarvoor trok Canada negentien miljard Canadese dollar uit (€12 miljard). Bovendien zou het onderhoud ook in de Verenigde Staten plaatsvinden. Met de escalerende handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en Canada, verdwijnt steun voor de deal als sneeuw voor de zon. Vorige maand kondigde het land aan opnieuw te gaan kijken naar de F-35-bestelling. Defensieminister Blair vertelde dat hij al in gesprek was met Europese concurrenten, maar specifieerde niet met welke bedrijven.
Nu blijkt dat er onder andere gesprekken worden gevoerd met Saab, de fabrikant van de Gripen. Het Zweedse concern was jaren geleden ook al in de race, toen Canada nog geen definitieve beslissing had genomen over de vervanging van de F-18 Hornet. In 2017 werden de F-35, Eurofighter Typhoon, Saab Gripen E, Dassault Rafale en F-18 Super Hornet als mogelijke opvolgers genoemd voor de verouderde Hornets. In 2021 bleven alleen de Gripen E en de F-35 over. Twee jaar later tekende Canada een overeenkomst voor de aanschaf van 88 F-35’s. Het aanbod van Saab bleef echter geldig, omdat het voorstel aan alle beoordelingscriteria voldeed.
Gemengde vloot
Als het aanbod van Saab ongewijzigd is gebleven, omvat het de levering van 88 Gripen E’s, de opbouw van productie- en onderhoudsfaciliteiten in Canada en de levering van diverse ondersteunende systemen. Omdat Canada volgens het contract met Lockheed Martin zestien F-35’s moet afnemen, worden momenteel de opties verkend voor een gemengde vloot van jachtvliegtuigen. Blair merkte op dat het toevoegen van een Europees toestel zou kunnen bijdragen aan een meer diverse vloot.
Blokkeren
Het grotendeels annuleren van de F-35-bestelling zou een klap zijn voor Lockheed Martin. De Verenigde Staten zou in een dergelijke situatie kunnen proberen een order voor een concurrerend toestel te blokkeren. In tegenstelling tot eerdere Gripen-generaties is de modernere Gripen E uitgerust met een Amerikaanse General Electric F414-motor. De VS zouden ervoor kunnen kiezen de export van die motor te weigeren, om Canada alsnog voor de F-35 te laten kiezen. Een soortgelijke discussie ontstond in Colombia, dat onlangs een bestelling plaatste bij Saab. Er deden geruchten de ronde dat de VS de deal wilden blokkeren ten gunste van de F-16.
Portugal
Portugal stond op het punt een bestelling te plaatsen voor de F-35, maar zag daarvan af vanwege de huidige spanningen met de VS. Net als Canada is het land in gesprek met de Zweedse vliegtuigfabrikant over de mogelijke aankoop van Gripen E’s als alternatief voor de F-35. In tegenstelling tot Canada zoekt Portugal echter een vervanger voor zijn verouderde F-16’s.
Verschillend
VWO