Enige tijd geleden vertoefde ik weer eens voor enkele dagen in Eindhoven. Een van de vaste uitjes is dan een wandeling of fietstocht naar de daar gevestigde luchthaven, Eindhoven Airport. Dit keer liep ik er samen met een vriendin naartoe, een wandeling van ruim een uur door de stroken bos die het Beatrixkanaal aan weerszijden flankeren.
Alhoewel er diverse horecagelegenheden op Eindhoven Airport zijn te vinden, kiezen we steevast voor La Place. Dat is zeker niet alleen om al wat dat daar te consumeren valt. Mij gaat het vooral ook omdat deze locatie als enige direct toegang biedt naar het panoramaterras. Het aanbod van zowel verschillende vliegtuigtypes als verschillende luchtvaartmaatschappijen mag dan wat teleurstellend zijn in vergelijking met al wat Schiphol biedt, maar reuring is er genoeg. Soms is de luchtmacht ook nog actief, voor de liefhebber allesbehalve vervelend.
Na enige tijd naar het vliegverkeer te hebben gekeken waren we wel toe aan een bakkie. En dat uiteraard niet zonder een taartpunt. In plaats van naar vliegtuigen te kijken deden we dat nu naar mensen, ook altijd weer vermakelijk, al is het soms alleen maar om een heel erg foute broek of trui.
‘Zie je die muis?’, merkte mijn vriendin ineens op.
Mijn ogen tastten de omgeving af, tussen tientallen voeten, tafel- en stoelpoten en her en der neergezette rolkoffertjes. ‘Gesignaleerd’, reageerde ik.
‘Ik ga er een foto van maken’, besloot mijn vriendin.
Resoluut stond ze op, zette enkele passen, hurkte en klikte er vervolgens een aantal keren op los met haar smartphone. ‘Hij komt er niet echt goed op’, verzuchtte ze terwijl ze mij de opnames toonde. ‘Ik zal ook eens een poging wagen’, besloot ik.
Nu gingen we samen met onze smartphones door de knieën op de plaats waar de muis nog steeds was te vinden, inmiddels door vele ogen gevolgd.
‘Ik denk dat ik hem heb’, constateerde ik, mijn opname aan mijn vriendin tonend.
‘Ja, hij is zo echt heel duidelijk te zien’, meende ook zij.
Toen richtte ik me toch maar eens tot onze toeschouwers, die onze activiteiten met stijgende verbazing hadden toegeslagen.
‘Did you never look at the clouds as a child?’, vroeg ik. ‘And did you never see all kinds of animal figures in them?’
Er werd geknikt, enkelen reageerden met ‘Yes, of course’ en ‘Ja, absoluut!’
‘Look’, vervolgde ik. ‘Look at that leaf over there, it looks like there’s a mouse there.’
Links en rechts volgde een schaterlach.
Niet alleen de gedeelde herkenning, zeker ook dat moment van saamhorigheid met zoveel mensen, mensen waarvan het merendeel elkaar niet kende, elkaar nooit eerder had gezien, allemaal mensen op weg door het leven, allemaal van Eindhoven Airport ergens heen, naar onbekende verten, vooral die saamhorigheid vormde wat mij betreft uiteindelijk het hoogtepunt van het hilarische schouwspel.
‘Zie je wat dit is?’, vroeg mijn vriendin nadat we weer hadden plaatsgenomen aan ons tafeltje.
Ik keek op het schermpje van haar smartphone en ontwaarde een schildpad in een steen. Een hele trits verschijningsvormen ging voorbij waarin ik van allerlei dieren herkende.
Het verschijnsel om in willekeurige vormen herkenbare dingen te zien, staat bekend als pareidolie, een samentrekking van het Griekse para (naast) en eidolon (beeld). Het blijft zeker niet beperkt tot wolken en boomblaadjes. Het is een wijdverbreid fenomeen, getuige de oneindige reeks waarnemingen van gezichten in onder andere huizen, stopcontacten, stenen, wortels, aardappelen en kokosnoten. En ja, ook in vliegtuigen, met name in het vooraanzicht van de MD-11 the angry bird en in de 747 freighters met hun opengeklapte neuzen heuse lachebekjes.
Er wordt vanuit gegaan dat de hersenen behoefte hebben verbanden te leggen tussen verschillende elementen, ook als deze er niet zijn. Hierbij moet vooral gedacht worden aan het herkennen van patronen die op gevaar kunnen wijzen, zoals het silhouet van een roofdier of een boze man. Het zien van te veel gevaar is minder ernstig dan het niet zien van een gevaar: dat kan immers je leven kosten. Pareidolie ontstaat dus uit fout-positieven van de menselijke patroonherkenning. Het is een vrij alledaags verschijnsel, niet te verwarren met hallucinaties. Bij de aanslagen op Nine Eleven maakten enkele mensen er melding van dat ze in een van de wolken het gezicht hadden gezien van de duivel, dus een boosaardig gezicht met hoorntjes.
En de muis op Eindhoven Airport, inclusief foto? Die zijn hem intussen allebei gepiept!
© Brian from Edmonton, Canada, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons
© Ngc1535, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
© Cqui, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Verschillend
VWO
