Zeldzame vliegtuigen op Duitse vliegshow | Foto’s

Voor liefhebbers van “warbirds” is Duxford een begrip. Maar ook elders in Europa worden dergelijke vliegshows met historische vliegtuigen georganiseerd. In Duitsland is “Hahnweide” de grootste en bekendste.

Van 12 tot en met 14 september vond op het zweefvliegveld bij Kirchheim unter Teck, ten oosten van Stuttgart, het twintigste “Oldtimer Fliegertreffen” plaats. Als gevolg van de corona-pandemie zat er zes jaar tussen de vorige editie en de huidige. Met meer dan 300 bezoekende toestellen is het één van de grotere Duitse luchtvaartevenementen.

Omdat de locatie van het evenement een grasbaan (640 meter lang) is, kunnen zwaardere toestellen niet landen op het veld. Dit jaar zou een DC-3 Dakota deelnemen, maar dit toestel was verhinderd. De zwaarste deelnemers dit jaar waren een Beech 18 en een Dornier Do-28 en enkele Antonov An-2’s. Het merendeel van de deelnemende vliegtuigen staat aan de rand van het veld en is voor het publiek van dichtbij op de grond te bekijken. Gedurende de dag kozen diverse toestellen ook het luchtruim voor rondvluchten of een display.

Pionier

Het eerste “Oldtimer Treffen” vond in 1981 plaats. Hoewel minder bekend dan bijvoorbeeld het Britse Duxford, is het evenement inmiddels een begrip geworden onder liefhebbers van historische vliegtuigen. De organisatie is in handen van de plaatselijke vliegclub “Fliegergruppe Wolf Hirth”. Wolf Hirth was een Duitse luchtvaartpionier, met name op zweefvlieggebied. Hirth richtte in 1935 samen met Martin Schempp een fabriek op voor zweefvliegtuigen. In 1938 kreeg deze firma de naam Schempp-Hirth en vestigde zich in Kirchheim unter Teck. Dat is nog steeds de hoofdlocatie van het bedrijf, dat nog altijd zweefvliegtuigen produceert.

Zweefvliegtuigen

Het was dan ook geen toeval dat zowel op vrijdag als op zaterdag de show werd geopend door zweefvliegtuigen. Op vrijdag opende rond het middaguur een Slingsby T.21B, een historisch zweefvliegtuig uit 1949, de show. Vanuit het vliegtuig klonk hoorngeschal als officiële openingstune. Op zaterdag was de dagopening zo mogelijk nog stiller. Met als titel “Faszination Segelflug” vlogen zo’n tien historische zweefvliegtuigen boven het veld – na eerst omhoog te zijn gesleept door motorvliegtuigen.

Warbirds

De aanwezige jachtvliegtuigen trokken de meeste aandacht van het publiek. Naast een Spitfire en drie P-51D Mustangs waren dat onder meer een P-38 Lightning en twee F4U Corsairs. De meest zeldzame verschijning was echter een originele Messerschmitt Me109E. Dit toestel is één van de weinige vliegende Me109’s met een oorspronkelijke Daimler-Benz motor. Het toestel werd in 1942 neergeschoten in Rusland en begin jaren ’90 geborgen. Na een jarenlange restauratie vliegt deze Messerschmitt sinds 2023 weer. De bekende Britse warbird-piloot Charlie Brown (met kenmerkende snor) vloog het toestel voor. Een ander opmerkelijk jachtvliegtuig op Hahnweide was een FW190. Vrijwel alle nog vliegende exemplaren van de FockeWulf Fw190 zijn replica’s – zo ook deze. Gebouwd door het Duitse FlugWerk, en deels geassembleerd in Roemenië, vliegt dit toestel sinds 2013. Als motor heeft het een versie van een Russische Shvetsov motor. De display van deze FW190 op zaterdag moest helaas worden ingekort vanwege problemen met het landingsgestel.

Junkers

Een andere vliegende replica van een historisch Duits vliegtuig is de Junkers F13. Maar liefst drie vliegende replica’s van dit passagiersvliegtuig waren aanwezig op Hahnweide en maakten rondvluchten. De Junkers F13 stamt uit 1919 en was het eerste geheel metalen transportvliegtuig. Voor die tijd was het een zeer modern ontwerp: een geheel metalen ééndekker, met de typerende gegolfde aluminium beplating. Wel zaten de piloten nog in de open lucht, met het idee dat de piloot de wind moest “voelen” om het toestel goed te kunnen besturen.

Gebrul

Opvallend veel van de aanwezige historische vliegtuigen waren lestoestellen. Toch leverde dit een enorme variatie op: van de relatief bescheiden DeHavilland Tiger Moth en Stampe SV.4 tweedekkers, tot aan het brute gebrul van de T-28 Trojan met een Wright Cyclone motor. De Oostenrijkse “Flying Bulls” (van het bekende energiedrankje) stuurden een behoorlijk aantal vliegtuigen naar Hahnweide, waaronder een T-28 Trojan en een Noorduyn AT-16 Harvard. Van de Harvard/Texan zijn over de hele wereld meer dan 15.000 toestellen gebouwd, geen wonder dat er dus nog veel vliegende exemplaren over zijn. Op Hahnweide waren er dit jaar zo’n tien Harvards aanwezig, in diverse varianten en beschilderingen.

Duitse lesvliegtuigen uit het verleden ontbraken natuurlijk ook niet, met diverse Bückers (Jungmann, Jungmeister en Bestmann) maar ook verschillende Focke Wulf FW.44’s. Dat laatste type staat ook bekend als de Stieglitz (“distelvink”). In de jaren dertig en veertig was de FW.44 één van de trainingstoestellen in gebruik bij de Luftwaffe.

Observatie

Een ander soort vliegtuig dat nog veel als “warbird” rondvliegt, is het liaison/observatievliegtuig. De allerbekendste is natuurlijk de Piper (Super) Cub. De eerste versie was de Piper J-3 Cub (eerste vlucht 1938), snel opgevolgd door de L-4 Grasshopper die in grote aantallen is ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog als verbindings- en observatievliegtuig. Vanaf 1949 kwam de vergrote Piper PA-18 (L-18/L-21) Super Cub in productie. Meer dan twintig Piper Cubs, Grasshoppers en Super Cubs waren aanwezig op Hahnweide. De Fieseler Fi-156 Storch was de Duitse tegenhanger, stammend uit de Tweede Wereldoorlog. De Storch was een van de eerste STOL (Short Take Off and Landing) vliegtuigen, voordat dit begrip echt bekend werd. De Fi-156 werd beroemd door de evacuatie van de Italiaanse dictator Mussolini, vanaf een bergtop in 1943. Een naoorlogse “opvolger” van de Storch was de Dornier Do-27. Tot in de jaren 80 waren deze Dorniers in gebruik bij de Duitse defensie (landmacht. luchtmacht en marine). Daarna vonden veel exemplaren hun weg naar civiele eigenaren. De Zwitserse luchtmacht was één van de buitenlandse gebruikers.

FAC

Een moderner observatievliegtuig is de Cessna 337/O-2 Skymaster. In de rol van Forward Air Controller (FAC) werd dit toestel bekend tijdens de Vietnam-oorlog. De “Nederlandse” Skymaster (N590D, een originele USAF O-2A) is inmiddels verkocht aan een Duitse eigenaar – maar was helaas niet aanwezig op Hahnweide. Wel te zien waren twee Reims-Cessna 337FTB’s: in Frankrijk gebouwde toestellen, eerder gebruikt door de Portugese luchtmacht.  In de kleuren van de USAF vlogen deze twee “O-2’s” samen een geïnspireerde demo. Een ander vliegtuigtype dat (onder meer boven Vietnam) is ingezet door de USAF, is de Rockwell OV-10 Bronco.

Jets

Een paar “vreemde eenden” tijdens de show op Hahnweide waren een Messerschmitt Me-262 en een Hispano HA-200 van het “Flugmuseum Messerschmitt”, en een CH-53G helikopter van de Duitse luchtmacht. De Me262 Schwalbe en HA-200 waren namelijk de enige twee jets boven Hahnweide. Omdat deze toestellen niet op gras kunnen landen of starten, vlogen ze beide vanaf hun thuisbasis Manching. De CH-53G Sea Stallion van de Duitse luchtmacht was het enige operationele militaire toestel dat op de show aanwezig was, en de enige helikopter. Het toestel had een speciale beschildering gekregen, omdat het type dit jaar 53 jaar in gebruik is bij het Duitse leger en luchtmacht. Officieus is de regel dat vliegtuigen pas aan het Oldtimer Treffen mogen deelnemen als ze meer dan 50 jaar oud zijn – ook de Sea Stallion voldeed hier dus aan.

Vacature: aan de slag bij Vliegschool Hilversum!

Werken in de Luchtvaart

Onderofficier Luchtgevechtsleiding – Werken bij Defensie

Uddel

MBO

Officier Vlieger (VWO) – Werken bij Defensie

Verschillend

VWO

Officier Vlieger – Werken bij Defensie

Verschillend

Frontdesk Operations – Vliegschool Hilversum

Hilversum