Op een regionale top in Dushanbe, Tadzjikistan, gaf de Russische president Poetin toe dat Rusland verantwoordelijk is voor de vliegtuigcrash van Azerbaijan Airlines.
In gesprek met de Azerbeidzjaanse president Aliyev erkende Poetin dat Russische luchtverdedigingssystemen verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van de Embraer E190 van Azerbaijan Airlines op eerste kerstdag vorig jaar. Eerder noemde hij het nog een ‘tragisch incident’ maar het is voor het eerst dat de Russische president verantwoordelijkheid erkent.
De erkenning komt bijna een jaar na de crash. De banden tussen Azerbeidzjan en Rusland, die lang erg goed waren, zijn inmiddels flink afgekoeld. Vanuit Bakoe klonk al gauw de oproep aan Rusland verantwoordelijkheid te nemen. ‘Niemand beweert dat het [neerschieten van, red.] expres is gedaan. Maar Bakoe verwacht dat de Russische zijde het neerschieten van het Azeri vliegtuig toegeeft, met inachtneming van de reeds bevestigde feiten’, klonk het vanuit Azerbeidzjan.
De druk op Poetin werd al een tijdje opgevoerd. In Azerbeidzjan klonk er veel ongenoegen over het gebrek aan erkenning. Aliyev betichte Rusland ervan het incident in de doofpot te stoppen. In juli gaf Bakoe zelfs te kennen voorbereidingen voor een zaak bij het Internationaal Gerechtshof te Den Haag te verrichten. De omstandigheden waren volgens Bakoe ‘duidelijk als wat kan’.
Verlies aan invloed
Dat het Kremlin nu publiekelijk verantwoordelijkheid erkent is niet helemaal onverwachts. Enkele weken terug slaagde de Amerikaanse president Trump erin een decennia-oud conflict tussen Azerbeidzjan en Armenië op te lossen, iets wat Poetin nooit gelukt is. Hoewel de vredesdeal broos is, hebben presidenten van beide landen Trump voorgedragen voor de Nobelprijs voor de vrede.
Voor het Kremlin is elke internationale partner die het nog heeft van levensbelang. Rusland probeert te laten zien dat zij op internationaal vlak vooralsnog veel, en belangrijke, vrienden heeft. Poetin kan het zich niet veroorloven om Azerbeidzjan, een land met een enorme olievoorraad, kwijt te raken aan de Verenigde Staten. De verontschuldiging lijkt dan ook vooral politiek.
Eerste kerstdag
Het was kerstochtend 2024 toen Azerbaijan Airlines vlucht J28243 onderweg was van Bakoe naar Grozny, Tsjetsjenië, Rusland, en het werd geraakt door Russisch luchtafweergeschut. De cockpit vroeg om een noodlanding in Rusland, maar dat werd afgewezen en de Embraer vloog noodgedwongen de Kaspische Zee over naar West-Kazachstan, waar het neerstortte.
Mede dankzij de knappe acties van de piloten, overleefden 29 passagiers aan boord de crash. Desondanks kwamen 38 van de 67 inzittenden om het leven, waaronder de piloten zelf. Data toonde al gauw aan dat het vliegtuig langdurige periodes te maken heeft gehad met jamming van de GPS-systemen boven de Kaspische Zee. De Russen wezen de crash destijds toe aan een birdstrike.
Hilversum
Redacteur. Leon studeert International Studies en verdiept zich in geopolitieke en economische vraagstukken. Vanuit die achtergrond schrijft hij voor Up in the Sky met bijzondere aandacht voor de luchtvaartsector in Oost-Europa, Azië en Rusland. Zijn academische kennis van internationale betrekkingen en regio-studies versterkt zijn analyses en artikelen. Bovendien is Leon al van van jongs af aan geïnteresseerd in politiek en luchtvaart, waaronder de vraag hoe deze toekomstbestendig kan worden gemaakt.