Nog tien dagen en dan mogen we weer naar de stembus. Mogen, want stemrecht beschouw ik nog altijd als een voorrecht. Maar waarop te stemmen in turbulente tijden, zeker als je pro-luchtvaart bent?
Om het even wat een partij ook belooft, reken er maar niet op dat ze het kunnen waarmaken. Dat heeft verschillende redenen. Allereerst is geen enkele partij groot genoeg om het beleid alleen te kunnen bepalen: er zal onderhandeld, gepolderd moeten worden. Ten tweede kunnen tijdens de rit pro-luchtvaartstandpunten alsnog ondergesneeuwd raken door anti-luchtvaartstandpunten, zoals te zien was bij voormalig minister Infrastructuur & Waterstaat (I&W) Barry Madlener. Bij zijn aantreden zei hij trots te zijn op Schiphol en KLM, en de deur op een kier te willen openzetten voor groei van Nederlands grootste luchthaven. Afgelopen mei kondigde hij toch een krimp aan, opmerkingen van Raad van State en Brussel daarbij naast zich neerleggend.
Een derde reden is dat plannen in het verkiezingsprogramma wel eens niet overeen kunnen komen met plannen die een partij heeft ingeleverd bij het Centraal Planbureau (CPB) om te laten doorrekenen. Zo valt te lezen in het verkiezingsprogramma van JA21 dat de vliegbelasting moet worden afgeschaft. Maar tegen het CPB zegt de partij deze belasting te behouden en alleen een geplande verhoging terug te draaien. Ook haar belofte wat betreft de winstbelasting voor ondernemers pakt twee keer anders uit: in het verkiezingsprogramma wordt uitgegaan van 20 procent terwijl het CPB 22 procent kreeg voorgeschoteld.
Is er óók nog het feit dat er op het internet bewust nepnieuws wordt geplaatst om meningen te beïnvloeden, bijvoorbeeld in de aanloop naar verkiezingen. Door de vluchtigheid van sociale media is het niet altijd makkelijk kritisch te kijken naar de getoonde informatie, terwijl een standpunt erover al snel wordt gevormd, zeker als veel mensen er een duimpje bij plaatsen en het delen.
Behalve JA21 presenteren ook VVD, FvD en PVV een pro-luchtvaartprogramma. Over de geloofwaardigheid van JA21 heb ik het al gehad. Bij de VVD moet ik toch nog te veel denken aan Mark Harbers die tijdens kabinet Rutte IV als minister I&W met zijn gedreven inzet om Schiphol te laten krimpen, op tegenstand stuitte vanuit Brussel, de Verenigde Staten en Canada. Wat betreft het FvD volsta ik te zeggen dat deze partij inmiddels deel uitmaakt van het politieke kerkhof van de splinterpartijen. Rest de PVV. In 1947 zei de Britse premier Winston Churchill: ‘Democratie is de slechtste vorm van regeren, alleen alle andere vormen die de mensheid van tijd tot tijd geprobeerd heeft, zijn nog slechter.’ Dat het in een democratie mogelijk is dat een politieke partij slechts uit één lid bestaat, heeft me altijd al verbaasd en is mijns inziens de bijl aan de wortels hiervan. Wat dat aangaat heb ik een lijsttrekker aan mijn zij, zoals later zal blijken.
De kwalificatie ‘wegloper’ die oud-premier Mark Rutte het enige PVV-partijlid Geert Wilders ooit gaf, is niet onterecht gebleken: Wilders liep niet alleen weg bij de VVD, hij deed het ook als gedoogpartner van het minderheidskabinet Rutte I en recent trok hij zich terug uit het kabinet Schoof. Meer kansen om zijn invloed in politiek Den Haag te kunnen laten gelden dan in het kabinet dat ‘Hoop, lef en trots’ als motto had, zal er voor hem niet in zitten: een absolute meerderheid zal hij niet krijgen en de meeste partijen sluiten hem uit voor regeringsdeelname. ‘De laffe route van weglopen, is nog steeds de stijl van Wilders’, aldus VVD-fractievoorzitter Dilan Yeşigöz. ‘Hij heeft opnieuw zijn kans verspeeld en opnieuw zijn kiezers in de steek gelaten.’
Is er ook nog het gegeven dat het naar de VVD lonkende CDA met betrekking tot Schiphol in haar verkiezingsprogramma een aanpassing heeft doorgevoerd. Pleitte deze partij eerder nog voor een krimp naar 440.000 vluchten, een nachtsluiting en kerosinetaks, nu is krimp of groei geen doel meer op zich. Zolang er verduurzaamd wordt is de krimp van Schiphol niet nodig, waarbij het belang van de luchtvaart voor de economie een grote rol speelt, aldus de partij nu. Ook een nachtsluiting en een kerosinetaks worden niet langer besproken in het programma. Voor Lelystad voorziet het CDA commercieel gebruik ‘wanneer aan randvoorwaarden is voldaan door schoner en stiller vliegen’ en de ‘problematiek met laagvliegroutes is opgelost’. Zowel Schipholwatch als Meerradio doen hier kond van, terwijl ik op de eigen site van deze middenpartij nog altijd lees: ‘Het CDA steunt de krimp naar 440.000 vluchten en wil vliegtuigvrije dagen’.
Wanneer het CDA haar standpunt voor wat betreft de Nederlandse luchtvaart inderdaad op het laatste moment heeft bijgesteld en haar website dus niet op orde heeft, dan is er nog een andere niet te negeren kwestie: Nederland als stal van Europa. Bij alle inmiddels genoemde partijen ontbreekt het doel of de intentie om de veestapel in te krimpen. Als het gaat over het beperken van de stikstof- en CO2-uitstoot in zijn totaliteit, kan dus ook de afweging worden gemaakt tussen de belangen van enerzijds de luchtvaart hier in Nederland en anderzijds de veeteelt.
Stel dat Yeşigöz toch weer terugkomt op haar besluit niet meer met Wilders samen in een kabinet te willen stappen, dan zal behalve JA21 ook het CDA nodig zijn voor een meerderheid in de Tweede Kamer. En dat kan je vergeten. Tot ongenoegen van Wilders wil het CDA dat verkiezingsdeelname alleen mogelijk is als mensen lid kunnen worden van een partij. CDA-voorman Henri Bontenbal: ‘Er wordt tegen mij gezegd dat ik hem dan uitsluit, maar hij sluit zichzelf dan uit. Het is helemaal niet moeilijk om daarvan (de PVV) een ledenpartij te maken.’
Op het moment dat de VVD en JA21 gaan deel uitmaken van een nieuw kabinet, zullen hun standpunten over de luchtvaart geheid ondergesneeuwd raken door die van de andere kabinetsleden die het gedachtegoed (of zo je wilt gedachteslecht) van anti-luchtvaartgroeperingen aanhangen. Het idee bijvoorbeeld dat GL-PvdA een ‘eerlijke krimp’ van Schiphol voorstaat en andere luchthavens wil sluiten om woningnood op te lossen: los van de vraag of je dat werkelijk moet willen, kan je je afvragen hoe realistisch dit is. Verder zijn er natuurlijk ook nog andere belangrijke kwesties om mee te wegen bij het uitbrengen van je stem. Maar zelfs dan heb ik nog altijd geen idee welk vakje ik 29 oktober rood zal gaan kleuren. Daarin ben ik niet veel anders dan een groot deel van mijn medelanders.
De nodige wijsheid is absoluut gewenst!
Uddel
MBO
Redacteur. Haar passie voor schrijven en luchtvaart wist Lieneke te combineren als tekstschrijver en eindredacteur van de Farewell-boekenserie over de door KLM uitgefaseerde MD-11, Fokker F70 en Boeing 747. Haar publicaties over allerlei onderwerpen zijn zowel te vinden in diverse kranten en tijdschriften als op haar eigen website Supervisionair.nl.